न्यूयॉर्क : विसाव्या शतकात झालेल्या अनियंत्रित शिकारीमुळे समुद्रातून जवळपास नाहीसे झालेले महाकाय बलीन व्हेल आंतरराष्ट्रीय संवर्धन प्रयत्नांमुळे पुन्हा एकदा पुनरुज्जीवनाच्या मार्गावर आहेत. मात्र, हा दिलासा अल्पकालीन ठरण्याची शक्यता असून, आता हवामान बदल आणि सागरी पर्यावरणातील बदल हे त्यांच्या अस्तित्वापुढील नवे, अधिक गंभीर संकट म्हणून उभे ठाकले आहे, असे एका नव्या अभ्यासात म्हटले आहे.
बलीन व्हेल हे दात नसलेले, पण तोंडातील गाळणीसारख्या ‘बलीन प्लेटस्’च्या सहाय्याने क्रिल आणि प्लँक्टनसारखे सूक्ष्मजीव खाऊन जगणारे सागरी सस्तन प्राणी आहेत. शिकारीवर बंदी आल्याने हंपबॅक आणि राईट व्हेल यांसारख्या अनेक प्रजातींची संख्या हळूहळू वाढत आहे. ही एक मोठी पर्यावरण संवर्धनातील यशोगाथा आहे.
परंतु, समुद्राचे वाढते तापमान त्यांच्या मुख्य अन्नस्रोतावर, म्हणजेच क्रिलवर, थेट परिणाम करत आहे. तापमानवाढीमुळे क्रिलची संख्या आणि उपलब्धतेची ठिकाणे बदलत आहेत, ज्यामुळे व्हेल माशांना अन्नासाठी अधिक भटकावे लागत आहे. याचा त्यांच्या स्थलांतराच्या मार्गांवर आणि प्रजननावर गंभीर परिणाम होत आहे. यासोबतच, जहाजांमुळे होणारे ध्वनिप्रदूषण, मासेमारीच्या जाळ्यात अडकणे आणि समुद्रातील प्लास्टिक व रासायनिक प्रदूषण यांसारख्या समस्यांनी त्यांना आधीच घेरले आहे.
त्यामुळे, शिकारीच्या संकटातून वाचलेल्या या सागरी जीवांचे भवितव्य आता हवामान बदलाचा सामना करण्याच्या जागतिक कटिबद्धतेवर अवलंबून आहे. त्यांचे संरक्षण करण्यासाठी सागरी प्रदूषण रोखणे आणि हवामान बदलावर नियंत्रण मिळवणे तातडीचे बनले आहे, असे मत जगभरातील सागरी जीवशास्त्रज्ञांनी व्यक्त केले आहे.
