नवी दिल्ली : उन्हाळ्याच्या तडाख्यात किंवा रोजच्या बाहेरील कामात आपण बहुतेकजण सनस्क्रीनचा वापर करतो; पण माझा सनस्क्रीन खरोखरच काम करतो का? आणि एसपीएफ विषयी सध्या जे प्रश्न उपस्थित होत आहेत, त्यामागे नेमके काय आहे? हे प्रश्न अनेकांच्या मनात आहेत.
वैज्ञानिक संशोधनानुसार, सनस्क्रीनचा नियमित वापर त्वचेच्या वृद्धत्वावर (एजिंग) आणि त्वचा कर्करोगावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचा आहे. सूर्यकिरणांमुळे होणार्या त्वचेच्या वृद्धत्वापैकी जवळपास 90 टक्के वृद्धत्व हे यूव्हीकिरणांमुळे होते, असे अभ्यास सांगतात. त्यामुळे, सनस्क्रीन हे सर्वात प्रभावी अँटी-एजिंग शस्त्र मानले जाते.
एसपीएफ 30 किंवा त्यापेक्षा जास्त असलेला ब्रॉड-स्पेक्ट्रम सनस्क्रीन वापरण्याची शिफारस तज्ज्ञ करतात. हा सनस्क्रीन त्वचेला यूव्हीए आणि यूव्हीबी दोन्ही प्रकारच्या किरणांपासून संरक्षण देतो, जे त्वचेच्या कर्करोगाचा धोका वाढवू शकतात.
अलीकडील काही वैज्ञानिक अभ्यासांमध्ये असे आढळून आले आहे की, उच्च एसपीएफ असलेल्या सनस्क्रीनचा नियमित वापर केल्यास शरीरातील व्हिटॅमिन डीची पातळी कमी होऊ शकते. एका नव्या क्लिनिकल ट्रायलमध्ये, दररोज उच्च एसपीएफ सनस्क्रीन वापरणार्यांमध्ये व्हिटॅमिन डीची कमतरता इतरांच्या तुलनेत जास्त प्रमाणात आढळली (46% विरुद्ध 37%). त्यामुळे, त्वचा कर्करोगापासून संरक्षण करताना व्हिटॅमिन डीची कमतरता टाळण्यासाठी डॉक्टर व्हिटॅमिन डी सप्लिमेंट घेण्याचा सल्ला देतात.
ब्रॉड-स्पेक्ट्रम (यूएव्हीए आणि यूव्हीबीपासून संरक्षण) असलेला सनस्क्रीन निवडा. एसपीएफ 30 किंवा त्यापेक्षा जास्त असलेला सनस्क्रीन वापरा. सूर्यप्रकाशात जास्त वेळ घालवायचा असल्यास, दर 2-3 तासांनी सनस्क्रीन पुन्हा लावा. फक्त सनस्क्रीनवर अवलंबून न राहता, टोपी, गॉगल्स, आणि अंग झाकणारे कपडे वापरा. काही औषधांमुळे (विशेषतः काही अँटिबायोटिक्स) त्वचा सूर्यप्रकाशास अधिक संवेदनशील होते, अशावेळी सनस्क्रीन वापरणे अत्यावश्यक आहे.
सनस्क्रीन हा त्वचेच्या आरोग्यासाठी अत्यावश्यक आहे; पण त्याचा वापर करताना व्हिटॅमिन डीची पातळीही लक्षात ठेवावी लागेल. त्वचा तज्ज्ञांच्या मते, सनस्क्रीनचा योग्य वापर आणि आवश्यक असल्यास व्हिटॅमिन डी सप्लिमेंट घेणे हे दोन्हीही महत्त्वाचे आहे. सूर्यकिरणांपासून संरक्षणासाठी सनस्क्रीन हा विश्वासार्ह उपाय आहे; पण त्याचा वापर योग्य पद्धतीने आणि तज्ज्ञांच्या सल्ल्यानुसार करणे आवश्यक आहे.
