वॉशिंग्टन : पुढील काही महिन्यांत, खगोलप्रेमींना शनीच्या पृष्ठभागावरून एक महाकाय ‘छिद्र’ जाताना पाहण्याची दुर्मीळ संधी मिळणार आहे. शनीचा सर्वात मोठा चंद्र ‘टायटन’ याची सावली ग्रहाच्या पृष्ठभागावरून जाणार असल्यामुळे हे विलोभनीय द़ृश्य दिसेल. विशेष म्हणजे, ही खगोलीय घटना पुन्हा 2040 सालापर्यंत दिसणार नाही.
प्रत्येक 15 वर्षांनी, पृथ्वी आणि शनी ग्रह एका सरळ रेषेत येतात, ज्यामुळे या वायूमय मोठ्या ग्रहाची कडी पृथ्वीच्या अगदी समोर येतात. या वर्षी मार्चमध्ये ही स्थिती इतकी अचूक होती की, ग्रहाची अतिशय पातळ कडी पूर्णपणे दिसेनाशी झाली होती. याउलट, 2032 मध्ये, आपल्याला या धुळीच्या कड्यांचे संपूर्ण वर्तुळ सूर्यापासून पाचव्या ग्रहाभोवती स्पष्टपणे पाहता येईल. शनीच्या सध्याच्या स्थितीमुळे, त्याचा सर्वात मोठा चंद्र, टायटन, अशा प्रकारे प्रदक्षिणा घालत आहे की त्याची मोठी सावली वारंवार ग्रहाच्या पृष्ठभागावरून जाते. हे अगदी पृथ्वीवर होणार्या सूर्यग्रहणासारखेच आहे, जिथे चंद्राची सावली पृथ्वीवरून वेगाने जाते.
शनीच्या इतर काही प्रमुख चंद्रांच्या बाबतीतही असेच घडते, ज्यात मिमास आणि रिया यांचा समावेश आहे. तथापि, त्यांच्या संबंधित सावल्या टायटनच्या तुलनेत लहान आणि हलक्या असल्यामुळे त्या पाहणे अधिक कठीण आहे. टायटन साधारणपणे दर 16 दिवसांनी शनीभोवती एक प्रदक्षिणा पूर्ण करतो. याचा अर्थ, जोपर्यंत पृथ्वी आणि शनी एका रेषेत आहेत, तोपर्यंत एकूण 10 संक्रमणे दिसतील. यापैकी तीन संक्रमणे आधीच झाली आहेत. पण आतापासून ते शरद ऋतूच्या मध्यापर्यंत आणखी सात वेळा हे द़ृश्य पाहता येईल. उर्वरित संक्रमणे खालील तारखांना होतील : 2 जुलै, 18 जुलै, 3 ऑगस्ट, 19 ऑगस्ट, 4 सप्टेंबर, 20 सप्टेंबर, 6 ऑक्टोबर. हे संक्रमण पाहण्यासाठी, आपल्याला किमान 200x मॅग्निफिकेशन असलेली एक चांगली दुर्बीण लागेल.
