जगातील सर्वात मोठे राज्य; लोकसंख्या केवळ दहा लाख!

मॉस्को : प्रत्येक देशात मोठ्या आकाराची काही राज्ये असतात. आपल्याकडेही उत्तर प्रदेश, महाराष्ट्र, मध्य प्रदेशसारखी अनेक मोठी राज्ये आहेत. मात्र जगातील सर्वात मोठ्या आकाराचे राज्य कोणत्या देशात आहे हे ठाऊक आहे का? रशियाच्या सैबेरियामध्ये जगातील सर्वात मोठ्या आकाराचे राज्य आहे. विशेष म्हणजे या राज्याचे क्षेत्रफळ भारताएवढेच आहे.

मात्र अतिथंड आणि बर्फाळ भाग असल्याने येथील लोकसंख्या फक्त दहा लाख आहे! या राज्याचे नाव सखा आहे. याला याकुतिया असेही म्हणतात. सखाचे क्षेत्रफळ सुमारे 3.1 दशलक्ष चौरस किलोमीटर आहे. भारताचे क्षेत्रफळ 3.2 दशलक्ष चौरस किलोमीटर आहे. हे रशियाच्या सुदूर पूर्व भागात स्थित आहे. थंड हवामान, बर्फाच्छादित भूप्रदेश आणि नैसर्गिक संसाधनांसाठी ते ओळखले जाते. याकुतिया हे जगातील सर्वात थंड ठिकाणांपैकी एक आहे. हिवाळ्यात येथील तापमान -70 अंश सेल्सिअसपर्यंत खाली येऊ शकते. अशा कठोर वातावरणात जगणे खूप कठीण असते. त्यामुळे येथील लोकसंख्या विरळ आहे. या राज्याचा बहुतांश भाग कायमस्वरूपी पर्माफ्रॉस्टने झाकलेला आहे. हे ठिकाण शेती किंवा इतर पारंपरिक कामांसाठी फारसे योग्य नाही. याकुतिया नैसर्गिक खनिजांनी समृद्ध आहे. येथील अर्थव्यवस्था प्रामुख्याने खनिज उत्खननावर आधारित आहे. याकुतिया हिरे, सोने, तेल, नैसर्गिक वायू इत्यादी नैसर्गिक संसाधनांनी समृद्ध आहे. रशियातील 99% हिरे आणि जगातील एक चतुर्थांश हिरे याकुतियामध्ये तयार होतात. वाहतूक आणि पायाभूत सुविधांच्या मर्यादित सुविधांमुळे लोक तेथे स्थायिक होण्यास कचरतात. अनेक गावे आणि शहरे खूप दूर आहेत. कठोर हवामान आणि मर्यादित वैद्यकीय सुविधांमुळे येथे आरोग्य सेवा मिळणे हेही मोठे आव्हान आहे. याचा लोकसंख्या वाढीवरही परिणाम होतो. शहरीकरण आणि चांगल्या जीवनशैलीच्या शोधात बहुतेक लोक मोठ्या शहरांमध्ये आणि इतर सोयीस्कर भागात जाणे पसंत करतात. शतकानुशतके, याकुतियाचे लोक टिकाऊ प्राण्यांच्या कातड्यापासून बनवलेले कपडे परिधान करतात. पशुपालन, घोडे आणि शिकार हे स्थानिक लोकांचे पारंपारिक व्यवसाय आहेत. याकूट लोक फर व्यापारात देखील गुंतले होते, चांदी आणि सोन्याचे दागिने, कोरलेली हाडे, हस्तिदंत आणि लाकडी हस्तकला यासारख्या चैनीच्या वस्तूंची विक्री करतात. याकुतिया (सखा प्रजासत्ताक) मध्ये एकूण 13 शहरे आहेत. यापैकी सर्वात प्रमुख आणि सर्वात मोठे शहर याकुत्स्क आहे, जे याकुतियाची राजधानी आणि प्रशासकीय केंद्र आहे. याकुत्स्क हे जगातील सर्वात थंड शहरांपैकी एक.