कानपूर : भारतीय शहरे इतिहासात रमलेली आहेत. त्यातील प्रत्येक शहराची स्वतःची अशी एक वेगळीच कहाणी आहे. मात्र, तुम्हाला आश्चर्य वाटेल की, एका शहराने त्याचे नाव एकदा नाही, दोनदा नाही, तर इतिहासात 21 वेळा बदलले आहे. हे शहर उत्तर प्रदेशात आहे. या शहराचे नाव आहे कानपूर. मूळ नाव कान्हापूर होते. त्याची स्थापना हिंदू सिंह चंदेल यांनी केली होती. शतकानुशतके, कानपूरवर मुघलांपासून ब्रिटिशांपर्यंत विविध शासकांनी राज्य केले. सत्ता, प्रशासन आणि भाषेतील बदल प्रतिबिंबित करण्यासाठी शहराचे नाव वारंवार बदलले. त्याच्या वारंवार बदलांमागील एक कारण म्हणजे अधिकृत नोंदींसाठी उच्चार आणि स्पेलिंग सोपे करण्याचा ब्रिटिशांचा प्रयत्न.
राजकीय सत्तेतील बदल, वसाहतवादी प्रभाव आणि स्पेलिंग सुधारणांमुळे कानपूरचे नाव अनेक वेळा बदलले गेले. ब्रिटिश राजवटीत, हे ठिकाण प्रशासन आणि उद्योगाचे एक महत्त्वाचे केंद्र बनले. परिणामी, त्याचे नाव कानपूर असे ठेवण्यात आले. त्याचे अंतिम नाव 1948 मध्ये बदलले गेले. भारताला स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर, त्याचे अधिकृतपणे कानपूर असे नामकरण करण्यात आले.
कानपूरची इतर नावे
कानपूरला अनेक नावांनी ओळखले जात असे, जसे की कान्हापूर, कन्हैयापूर, करणपूर, कोन्पूर, कोन्पौर, खानपूर, पत्कापूर, सीतामऊ आणि कान्पौर. ही इतर नावे शहराच्या जटिल आणि मनोरंजक भूतकाळाचे प्रतिबिंबित करतात. आज, कानपूरला भारताचे ‘लेदर सिटी’ म्हणून ओळखले जाते. कारण, ते देशांतर्गत आणि परदेशात लेदर उत्पादने निर्यात करते. हे शहर साखर उद्योगाचे एक प्रमुख केंद्र आहे. राष्ट्रीय साखर संस्थादेखील तेथे आहे. हे शहर कानपूर नगर आणि कानपूर देहात जिल्ह्यांमध्ये विभागले गेले आहे.
