आपल्याकडे जेवणानंतर मुखशुद्धीसाठी नागवेलीचे पान खाल्ले जात असते. अगदी देवदेवतांनाही भोजनोत्तर विडा अर्पण केला जातो व पूजेवेळीही ही पाने सुपारीसह ठेवली जात असतात. नागवेली ही वनस्पती पायपरेसी कुळातील असून तिचे शास्त्रीय नाव पायपर बिटल आहे. तिला पानवेल, विड्याची पाने किंवा खाऊची पाने असेही म्हणतात. मिरी ही वनस्पतीही याच कुळातील आहे. नागवेली वनस्पती मुळात भारत, बांगला देश, नेपाळ व श्रीलंका या देशांतील असावी. आशियात तिची पाने मोठ्या प्रमाणावर खाल्ली जातात. भारतासह आशिया खंडातील काही देशांत तिची लागवड केली जाते. उष्ण व ओलसर हवामानात ही वेल चांगली फोफावते. या नागवेलीच्या म्हणजेच विड्याच्या पानांचा आरोग्यासाठीही लाभ होतो. त्याची ही माहिती...
पचन सुधारते : नागवेलीच्या पानांमध्ये आढळणारे एन्झाईम्स पचनक्रिया सुधारण्यास मदत करतात. ते अन्न पचण्यास सुलभ करते आणि बद्धकोष्ठतेपासून आराम देते.
श्वासाची दुर्गंधी दूर करते : नागवेलीच्या पानांमध्ये असलेले तेल आणि जंतुनाशक गुणधर्म श्वासाची दुर्गंधी दूर करण्यास मदत करतात. यामुळे तोंड ताजे आणि स्वच्छ राहते.
दात निरोगी ठेवते : नागवेलीच्या पानांमध्ये असलेले बॅक्टेरियाविरोधी गुणधर्म दात निरोगी ठेवण्यास मदत करतात. हे दातांमध्ये प्लेक आणि पोकळी तयार होण्यास प्रतिबंध करते.
तणाव कमी करते : नागवेलीच्या पानांमध्ये असलेले काही घटक तणाव कमी करण्यास मदत करतात. हे मन शांत आणि आरामदायी बनवते.
खोकला आणि सर्दीपासून आराम : नागवेलीच्या पानांमध्ये असलेले काही घटक खोकला आणि सर्दीपासून आराम देण्यास मदत करतात. त्यामुळे श्वसनसंस्था निरोगी राहण्यास मदत होते.
रक्तदाब नियंत्रित करते : नागवेलीच्या पानांमध्ये असलेले काही घटक रक्तदाब नियंत्रित ठेवण्यास मदत करतात. त्यामुळे हृदयविकाराचा धोका कमी होतो.
त्वचा निरोगी ठेवते : नागवेलीच्या पानांमध्ये असलेले अँटीऑक्सिडंट त्वचा निरोगी ठेवण्यास मदत करतात. यामुळे त्वचा चमकदार आणि मुलायम होते.
लक्षात ठेवा : नागवेलीच्या पानांमध्ये कॅटेकॉल नावाचे तत्त्व असते ज्यामुळे कर्करोग होऊ शकतो. त्यामुळे नागवेलीची पाने मर्यादित प्रमाणातच खावीत.
तंबाखूसारख्या पदार्थांमध्ये मिसळून पान खाणे आरोग्यासाठी हानिकारक आहे. नागवेलीची पाने गरोदर स्त्रिया आणि स्तनदा मातांनी खाऊ नयेत. नागवेलीचे पान अनेक आरोग्य फायद्यांनी परिपूर्ण आहे, परंतु त्याचे सेवन मर्यादित प्रमाणातच केले पाहिजे.
