सिडनी : सोनं फक्त खाणीतूनच मिळतं असं आजपर्यंत आपण सर्वांना माहीत आहे. पण, तुम्हाला कुणी सांगितले की एखाद्या जीवाच्या विष्ठेतूनही सोनं मिळतं? विश्वास बसणार नाही, पण एक असा सूक्ष्म जीव आहे ज्याच्या विष्ठेतून निघतं 24 कॅरेट सोनं. हा अनोखा जीव पाहून शास्त्रज्ञ अचंबित झाले. हा सूक्ष्मजीव विषारी मातीचा धातू खातो, त्याच्या विष्ठेत 24 कॅरेट सोन्याचे छोटे कण असतात.
एका आश्चर्यकारक शोधात, शास्त्रज्ञांना असे आढळून आले आहे की, विषारी मातीत आढळणारा एक सूक्ष्म जीव माती खातो आणि 24 कॅरेट सोन्याचे कण बाहेर काढतो. पृथ्वीच्या सर्वात विषारी कोपर्यात राहणारा हा विचित्र जीव म्हणजे क्युप्रियाविडस मेटालिड्युरन्स. हा सूक्ष्मजीव जड धातूंनी भरलेल्या विषारी मातीत आढळतो. तो ही विषारी माती खातो आणि सोन्याचे छोटे कण उत्सर्जित करतो. हा शोध ऑस्ट्रेलिया आणि जर्मनीतील शास्त्रज्ञांनी लावला आहे. त्यांनी हा सूक्ष्मजीव कसा काम करतो हे शोधून काढले आहे. खरं तर, तो विषारी धातूंपासून बचाव करण्यासाठी एक संरक्षण यंत्रणा तयार करतो.
हा सूक्ष्मजीव या धातूंना निष्क्रिय करतो. तो एक रासायनिक प्रक्रिया सुरू करतो. यामुळे त्याच्या शरीरात सोन्याचे कण तयार होतात. हा जीवाणू निसर्गाच्या किमयागारासारखा आहे. तो विषारी पदार्थांचे चमकदार सोन्यात रूपांतर करतो. या जीवाचे चयापचय खास आहे. त्याच्या जनुकांमध्ये धातू-प्रतिरोधक यंत्रणा असतात आणि ते विषारी पदार्थांना निष्क्रिय करते. जेव्हा ते सोन्याचे आयन शोधतात, तेव्हा या जीवाचे शरीर CopA आणि CupA सारखे एंजाइम तयार करतात. हे एंजाइम धातू उत्सर्जन प्रणालीचा भाग आहेत. ते सोन्याचे आयन कमी करतात. यामुळे नॅनोपार्टिकल्स तयार होतात. हे कण सूक्ष्मजीवामधून बाहेर काढले जातात.
या शोधाचे वास्तविक जीवनात अनेक फायदे होऊ शकतात. हा सूक्ष्म जीव खाणकामाची जागा घेऊ शकतो. आजचे सोन्याचे खाणकाम खूप हानिकारक आहे. ते पर्यावरणाचे नुकसान करते. त्यासाठी खूप ऊर्जा लागते; पण हा सूक्ष्मजीव प्रेरणादायी ठरू शकतो. शास्त्रज्ञ बायोमिमेटिक खाणकाम विकसित करू शकतात. ते बायो-रिअॅक्टर किंवा इंजिनिअर केलेले सूक्ष्मजंतू तयार करू शकतात. हे ई-कचरा, खाणीतील शेपटी किंवा कमी दर्जाच्या धातूपासून सोने काढू शकतात. यामुळे पर्यावरणाला कमी हानी होईल. ते कचर्याचे संपत्तीत रूपांतर करू शकते.
