वॉशिंग्टन : अवकाशातून अनाहूतपणे आलेला एक लघुग्रह नुकताच पृथ्वीच्या अगदी जवळून गेला. ‘2025 टीएफ’ या नावाने ओळखल्या जाणार्या या अवकाश पाहुण्याने पृथ्वीच्या पृष्ठभागापासून ज्या अंतरावर आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक फिरत आहे, त्याच अंतरावरून आपल्या ग्रहाजवळून उड्डाण केले.
अवकाश वेधशाळांमधून मिळालेल्या माहितीनुसार, या खगोलीय वस्तूचे पृथ्वीजवळून उड्डाण 1 ऑक्टोबर 2025 रोजी, भारतीय प्रमाणवेळेनुसार सकाळी 6 वाजून 19 मिनिटांनी झाले. ‘2025 टीएफ’ हा लघुग्रह आकाराने खूपच लहान होता. त्याचा व्यास 1.2 ते 2.7 मीटर (साधारणपणे एका सोफ्याच्या आकाराचा) होता. या लघुग्रहाने पृथ्वीच्या पृष्ठभागापासून सुमारे 400 किलोमीटर (सुमारे 250 मैल) उंचीवरून प्रवास केला. मानवी द़ृष्टीने हे अंतर मोठे असले, तरी अवकाशीय संदर्भात, जिथे अंतर लाखो किलोमीटरमध्ये मोजले जाते, ही अत्यंत जवळची घटना आहे.
सुदैवाने या जवळच्या उड्डाणाने कोणताही धोका निर्माण झाला नाही. विशेष म्हणजे, हे लघुग्रह त्यांच्या सर्वात जवळच्या अंतरावर पोहोचल्यानंतर अनेकदा नंतर शोधले जातात. ‘2025 टीएफ’ च्या बाबतीतही असेच घडले. तो पृथ्वीच्या सर्वात जवळून गेल्यानंतर अवघ्या काही तासांनंतर खगोलशास्त्रज्ञांनी त्याला पाहिले. या लघुग्रहांचा लहान आकार आणि त्यांचा प्रचंड वेग, यामुळे त्यांचा शोध घेणे कठीण होते. अॅरिझोनास्थित कॅटालिना स्काय सर्व्हे या संशोधन कार्यक्रमाने अंटार्क्टिकावरून उड्डाण केल्यानंतर लगेचच ‘2025 टीएफ’ची पहिली ओळख केली.
लघुग्रह अतिशय जवळून जाण्याची ही पहिलीच घटना नाही. यापूर्वी, पाच वर्षांपूर्वी ‘2020 व्हीटी 4’ या लघुग्रहाने पृथ्वीपासून केवळ 370 किलोमीटर उंचीवरून जाण्याचा विक्रम केला होता. पृथ्वी-निकट वस्तूंचे (Near-Earth Objects - NEO) निरीक्षण करणे हे ग्रहांच्या संरक्षणासाठी एक आवश्यक वैज्ञानिक कार्य आहे. नासा (NASA) आणि इतर आंतरराष्ट्रीय अवकाश संस्था संभाव्य धोकादायक लघुग्रहांचा शोध घेण्यासाठी आणि त्यांचा मागोवा घेण्यासाठी सातत्याने काम करत आहेत. नवीन तंत्रज्ञानामुळे आता दर आठवड्याला अशा अनेक जवळून जाणार्या घटना ओळखणे शक्य झाले आहे. खगोलशास्त्रज्ञ आकाशाचे सतत स्कॅन करण्यासाठी जागतिक नेटवर्कमधील विशेष दुर्बिणी वापरतात.
