

वॉशिंग्टन ः संशोधकांच्या मते, उत्तर अमेरिकेच्या मध्य-पश्चिम भागाच्या आत खोलवर असलेली पृथ्वीच्या भूपृष्ठाची एक प्राचीन स्लॅब आजच्या उत्तर अमेरिकेच्या क्रस्टचा मोठा भाग पृथ्वीच्या अंतर्गत मँटलमध्ये खेचत आहे. एका नव्या अभ्यासानुसार, या स्लॅबच्या ओढीमुळे विशाल ‘थेंब’ (drips) तयार झाले आहेत, जे उत्तर अमेरिकेच्या खालच्या बाजूला 640 किलोमीटर (400 मैल) आत लटकलेले आहेत. हे थेंब मिशिगनपासून नेब—ास्का आणि अलाबामापर्यंत पसरलेल्या भूभागाखाली सापडले आहेत; पण त्यांचा प्रभाव संपूर्ण खंडावर दिसून येत आहे.
ही झरणारी भू-संरचना (dripping area) एका मोठ्या कीपसारखी दिसते, जिथे उत्तर अमेरिकेच्या विविध भागांतील खडक आडवे खेचले जातात आणि नंतर खाली ओढले जातात. परिणामी, उत्तर अमेरिकेच्या भूपृष्ठाचा खालचा भाग हळूहळू कमी होत आहे. ‘एका मोठ्या प्रदेशात क्रस्ट पातळ होत आहे,’ असे अभ्यासाचे प्रमुख लेखक जुनलिन हुआ यांनी सांगितले. ते पोस्टडॉक्टोरल फेलोशिपदरम्यान टेक्सास विद्यापीठात संशोधन करत होते आणि आता चीनमधील विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विद्यापीठात प्राध्यापक आहेत. संशोधकांना असे आढळले की, या भू-संरचनेमागे फॅरॅलॉन प्लेट नावाच्या प्राचीन टेक्टोनिक प्लेटचा एक भाग आहे, जो कोसळल्यामुळे खाली खेचण्याचा बल निर्माण झाला आहे. पूर्वी, फॅरॅलॉन प्लेट आणि उत्तर अमेरिकन प्लेट यांनी एक उपद्रव क्षेत्र तयार केला होता, जिथे फॅरॅलॉन प्लेट उत्तर अमेरिकन प्लेटच्या खाली सरकत होती आणि मँटलमध्ये पुनर्चक्रण होत होती. सुमारे 20 दशलक्ष वर्षांपूर्वी, पॅसिफिक प्लेटच्या हालचालीमुळे फॅरॅलॉन प्लेट मोडली आणि त्याचे उरलेले भाग हळूहळू उत्तर अमेरिकन प्लेटच्या खाली सरकले. या संशोधनामुळे भूगर्भातील हालचाली आणि टेक्टोनिक प्लेटस्च्या उत्क्रांतीविषयी नवीन माहिती मिळते, तसेच भविष्यात या प्रक्रियांचा भूभागावर होणारा प्रभाव समजून घेण्यास मदत होऊ शकते.