कैरो : प्राचीन इजिप्तमधील ताटांवर आणि थडग्यांवर आढळलेल्या तार्यांनी सजलेल्या चित्रांवरून आकाशदेवी नट (Nut) हिचा आकाशगंगेबरोबर (Milky Way) असलेला खोल संबंध स्पष्ट होत आहे, असे नवीन खगोलशास्त्रीय अध्ययनातून निष्पन्न झाले आहे.
या अध्ययनाचे संशोधक, युकेतील पोर्ट्समाउथ विद्यापीठाचे खगोलभौतिकशास्त्राचे सहयोगी प्राध्यापक ऑर ग्रॉर (Or Graur), यांनी 5,000 वर्षांपूर्वीच्या 125 चित्रांचे विश्लेषण केले. या चित्रांमध्ये देवी नटला प्रामुख्याने उघड्या शरीराने आकाशावर वाकलेली दाखवले आहे, तिच्या शरीरावर तारे व सूर्यचक्र दिसतात. ही मुद्रा पृथ्वीचे संरक्षण करणार्या आकाशदेवतेचे प्रतीक मानली जाते. मात्र काही चित्रे इतरांपेक्षा वेगळी व तपशीलवार असल्याचे ग्रॉर यांनी 30 एप्रिल रोजी "Journal of Astronomical History and Heritage” या वैज्ञानिक नियतकालिकात प्रकाशित केलेल्या अध्ययनात नमूद केले.
एका चॅन्ट्रेस (धार्मिक गाणी गाणारी स्त्री) नेसिताजदाटाखेतच्या बाह्य शवपेटीवर, देवी नट आडवी झोपलेली दाखवली आहे. तिच्या तार्यांनी भरलेल्या शरीरावरून एक गडद, सर्पिल वळण घेणारी रेषा जाते, जी आकाशगंगेतील ‘ग्रेट रिफ्ट’ म्हणजेच आकाशगंगेच्या प्रकाशपट्ट्याला विभागणार्या गडद धूलिपट्टीची आठवण करून देते. ग्रॉर यांच्या मते, ‘ही वळणदार रेषा म्हणजेच आकाशगंगेचं प्रतिकात्मक चित्रण असावं. ही रेषा म्हणजे ‘ग्रेट रिफ्ट’चं प्राचीन इजिप्तच्या कलाकृतीतील रूप असू शकतं,’ असं त्यांनी स्पष्ट केलं.
राजा रामसेस सहावा (इ.स.पू. 1143-1136) यांच्या थडग्याच्या छतावर नटच्या दोन प्रतिमा आहेत, ज्या एकमेकींच्या पाठीमागे दाखवल्या आहेत आणि त्यांच्यामधून एक सुनहरी, सर्पिल वळण घेणारी रेषा जाते. ह्या रेषा देवी नटच्या डोक्यापासून तिच्या पाठीवरून मागच्या भागापर्यंत जातात. ही कलात्मक शैली देखील आकाशगंगेतील वळणदार रचना दर्शवते, असं ग्रॉर यांनी निरीक्षण नोंदवलं. या चित्रांमधून इजिप्तचे लोक देवी नटचा आकाशगंगेच्या रूपात स्वीकार करत होते असं सूचित होतं आणि तिच्या आकाशाशी असलेल्या संबंधिततेमुळे ती पृथ्वीचे रक्षण करणारी शक्ती म्हणून पूजली जात होती. अनेक चित्रांत पृथ्वीचे प्रतिनिधी देव ‘गेब’ देवी नटच्या खाली दाखवले आहेत जे प्राचीन मिसरच्या सृष्टीविचारांची एक साक्ष आहे.
