हवाई : एक सेंटीमीटर किंवा अर्धा सेंटीमीटरच्या छोट्या बीमध्ये काय असते, त्याची ताकद इतकी काय की त्यातून झाडे- वनस्पतींची उत्पत्ती होते आणि ती वर्षानुवर्षं इतकी फळं देतात, हा प्रश्न अर्थातच विचारप्रवण करायला लावणारा आहे. खरं तर, बीमध्ये वनस्पतीचा संपूर्ण अनुवंशिक कोड असतो, जो डीएनएच्या रूपात साठवलेला असतो. हा कोड ठरवतो की, त्या बीमधून कोणत्या प्रकारची वनस्पती उगवेल, तिची उंची, पानांचा आकार, फुलांचा रंग आणि इतर वैशिष्ट्ये. बीमध्ये भ्रूण आणि स्टार्च, प्रथिने आणि चरबी यांसारखी पोषक तत्त्वे असतात. ही पोषक तत्त्वे बीला उगवण्यासाठी आवश्यक असलेली सुरुवातीची ऊर्जा देतात, जोपर्यंत ती मुळे आणि पानांमधून पाणी आणि सूर्यप्रकाश वापरू शकत नाही.
योग्य परिस्थितीची वाट पाहण्याची त्यात एक विशेष क्षमता असते. ही सुप्त अवस्था त्याला कठीण परिस्थितीतही जिवंत ठेवते आणि संधी मिळाल्यावर ते जागे होते. योग्य वेळ येताच ते बाहेर येते. बीचे बाह्य आवरण (बीज आवरण) त्याला संरक्षण देते, तर आतला भ्रूण योग्य वेळी वाढण्यासाठी तयार असतो. पाणी आणि ऑक्सिजन उपलब्ध होताच, त्यात रासायनिक प्रक्रिया सुरू होतात, ज्यामुळे पेशींना विभागणी आणि वाढण्यास मदत होते.
एका छोट्या बीला योग्य माती, पाणी आणि सूर्यप्रकाश मिळतो आणि ते प्रथम अंकुर बनते, नंतर वनस्पती आणि हळूहळू एका मोठ्या झाडात रूपांतरित होते. ही प्रक्रिया पेशी विभाजन, प्रकाशसंश्लेषण आणि पर्यावरणाशी समन्वयाचा परिणाम आहे. म्हणून, त्या छोट्या बीमध्ये विशेष काय आहे, तर ते जीवनाचे एक संपूर्ण पॅकेज आहे. निसर्गाची हीच पद्धत आहे. मात्र, जगातील आकाराने सर्वात मोठे बी, असा प्रश्न विचारला तर त्याचे उत्तर आणखी थक्क करणारे आहे. आकाराने सर्वात मोठे बी कोको डी मेरचे आहे, ज्याला शास्त्रीय भाषेत लोडोईसिया मालदीविका म्हणतात. हे एका प्रकारचे ताड आहे, जे प्रामुख्याने सेशेल्स बेटांवर आढळते. या बीचे खासियत म्हणजे हे बी साधारणपणे 40-50 सेमी लांब असू शकते. त्याचे वजन 15 ते 30 किलोपर्यंत असू शकते. काही प्रकरणांमध्ये ते यापेक्षाही जड असते. त्याचा आकार अनोखा आहे, जो दोन भागांमध्ये विभागलेला दिसतो.
