भारतासाठी आजचा दिवस केवळ वैज्ञानिकच नव्हे, तर भावनिकदृष्ट्याही ऐतिहासिक ठरला आहे. भारतीय हवाई दलाचे ग्रुप कॅप्टन शुभांशु शुक्ला यांनी Axiom-4 मिशन अंतर्गत आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकाकडे (ISS) यशस्वी झेप घेतली. पण या मोठ्या बातमीसोबतच एक अशी छोटी गोष्ट घडली, जिने संपूर्ण देशाचं लक्ष वेधून घेतलं आहे. अंतराळयानात बसण्यापूर्वी, त्या ऐतिहासिक क्षणी शुभांशु यांनी कानात हेडफोन लावून एक असं गाणं ऐकलं, ज्याचा संबंध थेट बॉलिवूडचा बादशाह शाहरुख खान आणि प्रत्येक भारतीयाच्या हृदयाशी आहे.
मिळालेल्या माहितीनुसार, मिशनवर झेपावण्यापूर्वी शुभांशु शुक्ला यांनी शाहरुख खानच्या २००४ साली आलेल्या 'स्वदेस' या आयकॉनिक चित्रपटातील 'ये जो देस है तेरा' हे गाणं ऐकलं. ए. आर. रहमान यांनी संगीतबद्ध केलेलं आणि जावेद अख्तर यांनी लिहिलेलं हे गाणं केवळ एक गीत नाही, तर ते आपल्या मातीशी, आपल्या देशाशी असलेलं एक अतूट नातं आहे. परदेशात राहूनही आपल्या देशाची ओढ लावणारं हे गाणं, अंतराळात पृथ्वीपासून हजारो किलोमीटर दूर जाणाऱ्या अंतराळवीरासाठी किती महत्त्वाचं असेल, याची कल्पनाच केलेली बरी.
अंतराळ मोहिमेवर जाण्यापूर्वी संगीत ऐकणं ही नासाची (NASA) एक जुनी आणि महत्त्वाची परंपरा आहे. याला 'लाँच डे प्लेलिस्ट' असंही म्हटलं जातं. ही मोहीम प्रचंड तणावपूर्ण आणि जोखमीची असते. अशावेळी संगीत अंतराळवीरांना खालील गोष्टींसाठी मदत करते:
मानसिक शांती: संगीत तणाव कमी करून मनाला शांत ठेवतं.
प्रेरणा आणि फोकस: आवडतं गाणं ऐकून कामावर लक्ष केंद्रित करण्यास आणि प्रेरणा मिळवण्यास मदत होते.
घराशी जोडणी: हे संगीत त्यांना आपल्या घराशी, कुटुंबाशी आणि देशाशी भावनिकरित्या जोडून ठेवतं.
शुभांशु यांनी 'स्वदेस'मधील गाणं निवडून या परंपरेला एक सुंदर आणि भारतीय स्पर्श दिला आहे. त्यांनी दाखवून दिलं की ते शरीराने अंतराळात जात असले, तरी त्यांचं मन आणि आत्मा भारताशी जोडलेला आहे.
ग्रुप कॅप्टन शुभांशु शुक्ला हे राकेश शर्मा यांच्यानंतर आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर जाणारे दुसरे भारतीय ठरले आहेत. त्यांची ही कामगिरी भारताच्या अंतराळ कार्यक्रमासाठी एक मैलाचा दगड आहे. अशा ऐतिहासिक मोहिमेवर जाताना त्यांनी निवडलेलं गाणं हे केवळ त्यांची वैयक्तिक आवड नसून, ते त्यांच्या मनात असलेल्या देशप्रेमाचं प्रतीक आहे. सध्या त्यांची ही गोष्ट सोशल मीडियावर प्रचंड व्हायरल होत असून, लोक त्यांच्या निवडीचं आणि देशप्रेमाचं भरभरून कौतुक करत आहेत.
तुम्हाला आश्चर्य वाटेल, पण अंतराळ मोहिमेवर जाण्यापूर्वी आपलं आवडतं गाणं ऐकण्याची नासामध्ये एक जुनी परंपरा आहे. ही मोहीम अत्यंत जोखमीची असते, जिथे परत येण्याची शाश्वती नसते. अशावेळी संगीत हे अंतराळवीरांना मानसिक शांती, धैर्य आणि आपल्या माणसांशी, आपल्या मातीशी जोडून ठेवण्याचं काम करतं. शुभांशु यांनी 'वंदे मातरम' निवडून ही परंपरा तर जपलीच, पण त्यासोबतच आपलं भारतीयत्वही अभिमानाने मिरवलं.
