ब्रिटिश राजघराण्यासाठी (रॉयल फॅमिली) सध्या अत्यंत महत्त्वपूर्ण आणि निर्णायक कालखंड सुरू आहे. कारण, किंग चार्ल्स तिसरे यांचे धाकटे बंधू प्रिन्स अँड्र्यू यांनी नुकतीच त्यांच्याकडे असलेली महत्त्वपूर्ण पदवी ‘ड्यूक ऑफ यॉर्क’ आणि उर्वरित सर्व राजेशाही (रॉयल) पदव्यांचा त्याग केला आहे. हा निर्णय त्यांच्या सार्वजनिक जीवनाचा (पब्लिक लाईफ) दुर्दैवी शेवट दर्शवतो, जो त्यांच्यावरील गंभीर आरोपांच्या पार्श्वभूमीवर झाला आहे.
प्रिन्स अँड्र्यू यांनी पदव्या सोडण्याचा घेतलेला अंतिम निर्णय हा एका गंभीर आंतरराष्ट्रीय वादामुळे आलेल्या प्रचंड दबावाचा परिणाम आहे. हे वाद दिवंगत अमेरिकन गुन्हेगार जेफ्री एप्स्टीन याच्याशी असलेल्या त्यांच्या कथित मैत्री आणि कथित लैंगिक शोषणाच्या आरोपांवरून सुरू झाले होते. व्हर्जिनिया ज्युफ्रे नावाच्या महिलेने अँड्र्यू यांच्यावर आरोप केले होते की, त्या अल्पवयीन असताना एप्स्टीनच्या माध्यमातून त्यांची अँड्र्यू यांच्याशी भेट झाली आणि अँड्र्यू यांनी त्यांचे लैंगिक शोषण केले. अँड्र्यू यांनी हे आरोप सतत फेटाळले असले, तरी दिवाणी खटल्याचा त्यांनी न्यायालयाबाहेर सेटलमेंट करून शेवट केला होता. या प्रकरणामुळे त्यांच्यावर ब्रिटिश आणि आंतरराष्ट्रीय प्रसार माध्यमांमध्ये मोठा दबाव वाढला होता.
या दबावामुळे त्यांना यापूर्वीच म्हणजे जानेवारी 2022 मध्ये त्यांच्या सर्व सैनिकी पदव्या (मिलिटरी टायटल्स) आणि शाही आश्रयदाते पद (रॉयल पॅट्रोनेजेस) सोडावे लागले होते. ताज्या वृत्तानुसार, त्यांनी आता त्यांच्या नावाशी जोडलेली त्यांची सर्वात मोठी उपाधी ‘ड्यूक ऑफ यॉर्क’ ही पदवीही सोडली आहे. हा निर्णय किंग चार्ल्स तिसरे यांच्याशी चर्चेनंतर आणि त्यांच्या सहमतीने राजघराण्याच्या प्रतिष्ठेला धोका पोहोचू नये म्हणून घेण्यात आला आहे. या निर्णयामुळे प्रिन्स अँड्र्यू यांच्या भूमिकेवर अनेक गंभीर परिणाम झाले आहेत. ते यापुढे राजघराण्याचे ‘कार्यकारी सदस्य’म्हणून कोणतीही सार्वजनिक कर्तव्ये (पब्लिक ड्यूटीज) किंवा जबाबदार्या पार पाडू शकणार नाहीत.
सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, ते यापुढे सार्वजनिकरीत्या ‘हिज रॉयल हायनेस’ ही पदवीही वापरू शकणार नाहीत. यामुळे त्यांचा राजघराण्यातील सन्माननीय दर्जा संपुष्टात आला आहे. पदव्या सोडल्यानंतर, अँड्र्यू यांना केवळ त्यांच्या नागरी नावाने म्हणजेच केवळ ‘अँड्र्यू’ किंवा फारतर ‘प्रिन्स अँड्र्यू’ म्हणून ओळखले जाईल. यामुळे ‘ड्यूक ऑफ यॉर्क’ ही प्रतिष्ठित पदवी आता पुन्हा रिकामी झाली आहे. राजघराण्याने घेतलेल्या या कठोर निर्णयामुळे हे स्पष्ट होते की, ते आधुनिक काळात नैतिकता आणि सार्वजनिक विश्वासाशी कोणतीही तडजोड करणार नाहीत. हा निर्णय म्हणजे प्रिन्स अँड्र्यू यांच्या एका वादग्रस्त पर्वाचा शेवट असून, शाही घराणे त्यांच्यावरील गंभीर आरोपांचे सावट दूर करून आपली प्रतिमा (इमेज) अधिक मजबूत करू इच्छिते हे संपूर्ण जगाला दाखवण्याचा प्रयत्न आहे, असे म्हटले तर ते वावगे ठरणार नाही.
