वॉशिंग्टन; वृत्तसंस्था : एका मोठ्या यशस्वी कामगिरीत, ‘नासा’च्या पर्सिव्हिअरन्स रोव्हरने मंगळाच्या वातावरणात पहिल्यांदाच विद्युत हालचालींची नोंद केली आहे. हा शोध अत्यंत महत्त्वाचा आहे; कारण यातून मंगळाच्या वातावरणात वीज पडण्याची घटना पूर्णपणे शक्य असल्याचे सूचित होते.
या विद्युत प्रवाहांची, ज्यांना ‘मिनी लाईटनिंग’ असे टोपणनाव दिले आहे, रोव्हरच्या सुपरकॅम उपकरणाद्वारे ध्वनी आणि विद्युत चुंबकीय रेकॉर्डिंगमधून नोंद घेण्यात आली. ‘नेचर’ या नियतकालिकात 26 नोव्हेंबर 2025 रोजी प्रकाशित झालेल्या मंगळावरील धुळीच्या घटनांदरम्यान ‘ट्रायबोईलेक्ट्रिक प्रवाहांचा शोध’ या शीर्षकाच्या शोधनिबंधात म्हटले आहे की, आम्ही पर्सिव्हिअरन्स रोव्हरवरील सुपरकॅम मायक्रोफोनद्वारे नोंदवलेल्या विद्युत आणि ध्वनी संकेतांवरून ओळखल्या गेलेल्या ट्रायबोईलेक्ट्रिक प्रवाहांची प्रत्यक्ष जागेवर नोंद करत आहोत. शास्त्रज्ञांना वातावरणातील विद्युत प्रवाहांचे मोजमाप करण्यासाठी नवीन उपकरणांची आवश्यकता आहे आणि या निष्कर्षांची पुष्टी करण्यासाठी अधिक संवेदनशील कॅमेरे मंगळावर पाठवले जाऊ शकतात. पर्सिव्हिअरन्स रोव्हरला जेझेरो क्रेटरमध्ये पाठवण्यात आले होते; कारण या ठिकाणी एकेकाळी जीवसृष्टीसाठी अनुकूल वातावरण असल्याचे गुणधर्म दिसून आले होते.
दोन मंगळ वर्षांच्या कालावधीत अशा पंचावन्न घटनांची नोंद झाली असून, त्यांचा संबंध सामान्यतः धुळीची वावटळे आणि धूळ वादळांच्या संवहनी प्रवाहांच्या आघाडीशी जोडला जातो. यामध्ये पुढे असे म्हटले आहे की, या अनपेक्षित निरीक्षणांवरून हे सिद्ध होते की, मंगळावरील विद्युत क्षेत्र पृष्ठभागाजवळील वातावरणाच्या ब्रेकडाऊन थ्रेशोल्डपर्यंत पोहोचू शकतात, जे अंदाजे अनेक दहापट 1 (किलोव्होल्ट प्रतिमीटर) असण्याचा अंदाज आहे.
