संसद भवनात जाण्यासाठी सामान्य लोकांसाठीचे नियम, खासदारांची भूमिका; जाणून घ्या अधिक माहिती
पुढारी ऑनलाईन डेस्क : संसदेचे हिवाळी अधिवेशन सुरू आहे. दरम्यान, बुधवारी (दि. १३) संसदेच्या सुरक्षेतील त्रुटीचे एक मोठे प्रकरण समोर आले आहे. लोकसभेच्या कामकाजादरम्यान प्रेक्षक गॅलरीतील दोन व्यक्तींनी थेट सभागृहात खासदार बसण्याच्या ठिकाणी उडी घेतली आणि पिवळ्या रंगाचा धूर सोडला. सभागृहाबाहेरही दोन जणांनी घोषणाबाजी करत धुमाकूळ घातला. त्यामुळे सभागृहाचे कामकाज काही काळासाठी तहकूब करण्यात आले.
संसदेत पोहोचलेल्या दोन्ही व्यक्ती व्हिजिटर पासवर आल्या होत्या. घटनेनंतर आरोपींना पकडून चौकशीसाठी दिल्ली पोलिसांच्या ताब्यात देण्यात आले. 2001 मध्ये संसदेवर झालेल्या हल्ल्याच्या वर्षपूर्तीनिमित्त संसदेच्या सुरक्षेतील त्रुटी हा मोठा मुद्दा बनला आहे. कामकाजादरम्यान अनेक खासदारांनी व्हिजिटर पासचा मुद्दा उपस्थित केला. जाणून घेऊया संसदेत सर्वसामान्यांच्या प्रवेशासाठी काय नियम आहेत? सामान्य लोक कुठे बसतील? व्हिजिटर पास कोणाला आणि कसा मिळतो?
संसदेत सामान्य माणसाच्या प्रवेशासाठी काय नियम आहेत?
संसद भवनातील प्रवेशावर सभापतींनी वेळोवेळी दिलेल्या नियमांनुसार आणि सूचनांनुसार नियंत्रण केले जाते. वैध पासशिवाय कोणत्याही व्यक्तीला प्रवेश दिला जात नाही. विशेषत: संसद सदस्यांच्या सुरक्षेसाठी हे केले जाते.
संसद भवन संकुलात सुरक्षा कर्तव्यावर तैनात असलेल्या सुरक्षा कर्मचाऱ्यांना प्रत्येक व्यक्तीला त्याचे ओळखपत्र दाखवावे लागते. संसद भवनातील सुरक्षा व्यवस्था मजबूत करण्यासाठी विविध गेटवर डोअर फ्रेम मेटल डिटेक्टर बसवण्यात आले आहेत. संसद सदस्य आणि माजी सदस्यांसोबत आलेले अभ्यागत डोअर-फ्रेम मेटल डिटेक्टरमधून जातात आणि त्यांची प्रत्यक्ष तपासणी देखील केली जाते. त्यांच्याकडे असलेले सामान इत्यादींची सुरक्षा कर्मचार्‍यांकडून तपासणी केली जाते.
संसदेत पाहुणे वेगवेगळ्या कामांसाठी येतात
संसदेचे कामकाज पाहण्यासाठी येणाऱ्या पाहुण्यांचे वेगवेगळे उद्देश असतात. त्यापैकी काही शैक्षणिक हेतूने येतात, काही राजकीय हेतूने आणि काही व्यवसाय, अर्थव्यवस्था आणि उद्योग इत्यादींच्या दृष्टिकोनातून कार्यवाही पाहण्यासाठी येतात.
संसदेच्या दोन्ही सभागृहांमध्ये सामान्य लोकांच्या वापरासाठी प्रेक्षक गॅलरी आहेत. या गॅलरीत प्रवेश करण्यासाठी, एक वैध कार्ड आवश्यक आहे ज्याला व्हिजिटर कार्ड म्हणतात. व्हिजिटर कार्डसाठी, सभासदांनी विहित फॉर्ममध्ये बैठकीच्या तारखेच्या आधीच्या कामकाजाच्या दिवशी दुपारी ३ वाजेपर्यंत अर्ज करावा लागतो, ज्यासाठी प्रवेशपत्र आवश्यक आहे.
फार कमी कालावधीसाठी दिल्लीला भेट देणाऱ्या सदस्यांचे वैयक्तिक मित्र आणि जवळच्या नातेवाईकांसाठी आणि ज्यांच्या बाबतीत एक दिवस अगोदर अर्ज करणे शक्य नाही असे सदस्य त्याच दिवशी व्हिजिटर कार्ड जारी करण्यासाठी विशेष विनंती करू शकतात. असे कार्ड मिळाल्यानंतर दोन तासांनी गॅलरीत प्रवेशासाठी परवानगी मिळते.
अभ्यागत कार्ड अर्जासाठीचे नियम
नियमांनुसार, खासदार त्यांच्या वैयक्तिक ओळखीच्या कोणासाठीही व्हिजिटर कार्डसाठी अर्ज करू शकतात. निवडक प्रकरणांमध्ये, ज्यांची ओळख त्यांना वैयक्तिकरित्या ओळखणाऱ्या व्यक्तीने केली आहे ते अभ्यागत कार्डसाठी अर्ज करू शकतात.
इतर प्रकरणांमध्ये, सदस्यांना अत्यंत सावधगिरी बाळगावी लागेल, ज्यासाठी सदस्यांनी विशेष काळजी घेण्याचा सल्ला दिला आहे. अशा कार्डधारकांनी केलेल्या कोणत्याही कृत्यामुळे गॅलरीमध्ये घडणाऱ्या कोणत्याही अनुचित घटना किंवा अनिष्ट गोष्टीसाठी खासदारांना जबाबदार धरले जाते.
व्हिजिटर कार्ड फक्त एका मीटिंगसाठी उपलब्ध
अभ्यागतांच्या गॅलरीमध्ये प्रवेशासाठी कार्ड सहसा एका बैठकीसाठी दिली जाते. फक्त त्या बैठकीसाठी असतात. प्रेक्षक गॅलरीची क्षमता देखील ठराविक लोकांसाठी असल्याने, तासाच्या आधारावर, कार्ड सहसा फक्त एक तासाच्या कालावधीसाठी जारी केले जाते. हे कार्ड इतर कोणत्याही व्यक्तीला दिले जाऊ शकत नाही. कार्डधारकाने दिलेल्या अटींचे पालन करण्याची हमी देखील द्यावी लागते.
व्हिजिटर कार्ड वितरित करण्याची प्रक्रिया
सध्याच्या प्रक्रियेअंतर्गत, जेव्हा प्रवेशपत्रे तयार होतात, तेव्हा ती अर्ज करणाऱ्या सदस्यांना दिली जातात किंवा त्यांच्या निवासस्थानी पाठवली जातात. निवासस्थानी कार्ड वितरित केले असल्यास, सदस्यांनी शक्य असेल तेथे मेसेंजर-बुकमध्ये कार्ड मिळाल्याचा अहवाल द्यावा लागतो आणि जर ते उपलब्ध नसेल, तर ते सहसा निवासस्थानी जबाबदार व्यक्तीची व्यवस्था करतात. व्हिजिटर्स कार्डसाठी अर्जामध्ये लिहिलेल्या सूचनांनुसार सदस्यांनी संपूर्ण तपशील देणे आवश्यक आहे.
10 वर्षाखालील मुलांसाठी प्रवेश नाही
लोकसभा आणि राज्यसभा सचिवालयातील अधिकारी आणि कर्मचाऱ्यांनी विहित नमुन्यात एक दिवस अगोदर अर्ज केल्यास अभ्यागत गॅलरी कार्ड देखील जारी केले जातात. 10 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना व्ह्यूइंग गॅलरीमध्ये प्रवेश करण्याची परवानगी नाही.
हेही वाचा