राजकुमार भगत
उरण ः भारतातील आघाडीची युद्धनौका निर्माता कंपनी माझगाव डॉक शिपबिल्डर्स, न्हावा येथे देशातील सर्वात मोठा तरंगता ड्राय डॉक तयार करणार आहे. एमसीझेएमएने यासाठी त्यांना हिरवा कंदील दिला आहे. मुंबईच्या किनार्याजवळ असलेल्या न्हावा येथील ड्राय डॉकमध्ये लाँचिंग सुविधाही असेल. सरकारी मालकीच्या जहाजबांधणी कंपनीचा हा तरंगता ड्राय डॉक प्रकल्प तब्बल 5000 कोटी रुपयांच्या विस्तार योजनेचा महत्वाचा भाग आहे.
महाराष्ट्र कोस्टल झोन मॅनेजमेंट अॅथॉरिटीच्या जुलैमध्ये झालेल्या अधिवेशनात न्हावा येथे नवीन सुविधा विकसित करण्याच्या माझगाव डॉकच्या प्रस्तावाला मंजुरी देण्यात आली. एमडीएलद्वारे न्हावा ग्रीनफिल्ड शिपयार्डची कल्पना संरक्षणा संबंधित प्रकल्प (देशांतर्गत आणि निर्यात) आणि खाजगी क्षेत्रातील उपक्रम (भारतीय आणि आंतरराष्ट्रीय) दोन्हीसाठी आहे. या ड्राय डॉकमध्ये गुजरातमधील भरूच येथे सध्या बांधकामाधीन असलेले 6 प्रीफेब्रिकेटेड ब्लॉक असतील. हे मॉड्यूल नंतर माझगाव डॉकच्या न्हावा यार्डमध्ये नेले जातील व एका तरंगत्या ड्राय डॉकमध्ये एकत्र केले जातील.
180 मी. लांब व 13,585 चौ. मी. क्षेत्रफळ असलेले हे न्हावा तरंगते ड्राय डॉक जहाजबांधणीच्या कामांसाठी आवश्यक जमिनीवर आधारित पायाभूत सुविधांचा अभाव कमी करेल. माझगाव डॉक त्यांच्या न्हावा यार्डच्या उत्तरेकडील परिमितीवर तात्पुरती असेंब्ली सुविधा स्थापित करेल. तरंगत्या ड्राय डॉकमध्ये एक ण-आकाराची तरंगती रचना असते जी देखभाल आणि दुरुस्तीसाठी जहाजे समुद्रातून बाहेर काढण्यासाठी डिझाइन केलेली असते. जहाजात प्रवेश करण्यासाठी ते अंशतः पाण्यात बुडवले जाऊ शकते आणि जहाज उंच आणि कोरडे ठेवण्यासाठी ते वर केले जाऊ शकते. ज्यामध्ये दोन ओल्या खोर्यांसह एक ड्राय डॉक, कार्यशाळा, साठवण क्षेत्रे आणि जहाज दुरुस्ती केंद्रासह सहायक इमारतींचा समावेश आहे, सुमारे 40.37 एकर क्षेत्र व्यापेल.
न्हावा येथील ही नवीन जहाज दुरुस्ती व बांधणी यंत्रणा स्थानिकांच्या विकासाच्या दृष्टिकोनातून महत्त्वाचे पाऊल ठरणार आहे. एमडीएल ही 1960 मध्ये स्थापन झालेली कंपनी असून ती सध्या 6000 हून अधिक कुशल कामगारांना थेट आणि अनेकांना अप्रत्यक्षरित्या रोजगार देते. प्रकल्प उभारणीसाठी व नंतर देखभाल व संचालनासाठी कुशल, अर्धकुशल व अकुशल कामगारांची गरज भासणार असल्याने युवकांना बांधकाम, वेल्डिंग, इलेक्ट्रिकल, मशिनिंग, सुरक्षा सेवा, स्वच्छता, वाहतूक इ. क्षेत्रांत नोकरीच्या संधी उपलब्ध होतील. हॉटेल्स, कामगारांसाठी निवास, ट्रान्सपोर्ट, बांधकाम साहित्य, छोटी दुकाने अशा विविध सेवा आणि व्यवसायांना या क्षेत्रात मागणी वाढणार आहे. भविष्यात सरकारकडून या परिसराच्या विकासाकडे अधिक लक्ष दिले जाऊ शकते. चऊङ किंवा इतर संस्थांतर्फे स्थानिक तरुणांसाठी प्रशिक्षण कार्यक्रम राबवले जात असून हे प्रशिक्षण भविष्यातील रोजगारासाठी उपयोगी ठरू शकते.यंत्रणा कार्यान्वित झाल्यावर प्रकल्प स्थानिकांसाठी दीर्घकाळ स्थिर उत्पन्नाचे स्रोत ठरणार आहे.
