रशिया व युक्रेन युद्धानंतर जागतिक बाजारपेठेमध्ये भारतीय गव्हाला प्रचंड मागणी वाढली होती. २०२१ - २२ या आर्थिक वर्षामध्ये भारताने जगातील ७१ देशांना ७२ लाख ३९ हजार टन गहू निर्यात केला होता. या निर्यातीतून १५,८४० कोटींचे परकीय चलन मिळाले होते. २०२२- २३ या वर्षात पुन्हा निर्यात घटण्यास सुरुवात झाली. २०२३- २४ या आर्थिक वर्षात देशातील घटलेले उत्पादन व लोकसभा निवडणूक यामुळे गहू निर्यात बंद केली. त्यामुळे एका वर्षात ९६ टक्के निर्यात कमी झाली.
2023-24 या वर्षात १२ देशांना फक्त १,८८,२८८ टन निर्यात झाली व उलाढाल ४७० कोटींवर आली. या आर्थिक वर्षामध्येही निर्यातीऐवजी गहू आयात वाढवावी लागत आहे.
निर्यात (कोटींमध्ये)
2019-20 : 439
2020-21: 4,037
2021-22 : 1,580
2022-23 : 11,826
2023-24 : 470
निर्यात टन
2019-20 : 2,17,354
2020-21 : 20,88,487
2021-22 : 72,39,366
2022-23 : 46,93,264
2023-24 : 1,88,288
निर्यात घटण्यामागे अनेक कारणे आहेत. त्यापैकी लोकसभा निवडणूक आहे. देशांतर्गत गव्हाचे भाव कमी राहावे याकरता केलेली निर्यातबंदी तसेच दुष्काळ आणि इतर कारणांमुळे गव्हाचे उत्पादन घटले आहे. तीन वर्षांपूर्वी रशिया- युक्रेन युद्धानंतर जगभरात गव्हाची मागणी वाढली होती मात्र आपण उत्पादन वाढवण्यात अपयशी ठरलो.
सचिन आत्माराम होळकर, कृषितज्ज्ञ, नाशिक.
