मुंबई : सुरक्षा आव्हानांमध्ये ऑपरेशनल तयारी मजबूत करण्यादृष्टीने केंद्रीय औद्योगिक सुरक्षा दलाने (सीआयएसएफ) भारतीय लष्करासोबत सखोल संयुक्त प्रशिक्षण सराव सुरू केला आहे. अपारंपरिक आणि संकरित धोक्यांविरुद्ध सैन्याला ‘युद्धासाठी सज्ज’ करण्यासाठी हे एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे.
सीआयएसएफची युद्धकठोरता म्हणजे विमानतळ, अणू सुविधा, सरकारी इमारती आणि संसदेसारख्या उच्चमूल्य आणि उच्च जोखीम असलेल्या अतिसंवेदनशील ठिकाणी उद्भवणार्या संकटांना जलद आणि प्रभावीपणे प्रतिसाद देण्यासाठी त्यांच्या कर्मचार्यांना सज्ज ठेवणे. ड्रोन घुसखोरी, समन्वित दहशतवादी हल्लेअंतर्गत धोके आणि तोडफोड कारवाया यांसारख्या जटिल, उच्चदाबाच्या परिस्थितींना वेगाने, अचूकतेने आणि शांततेने हाताळण्यावर भर देण्यासाठी संयुक्त प्रशिक्षण सरावाचे आयोजन करण्यात आल्याचे सीआयएसएफ युनिट (पंजाब आणि हरियाणा) नागरी सचिवालय चंदीगडचे युनिट कमांडर ललित पवार यांनी सांगितले.
शहरी धोक्यांविरुद्धच्या कारवायांमध्ये सीआयएसएफच्या आधीच असलेल्या चांगल्या अनुभवावर आधारित, जटिल भूप्रदेश आणि उच्च धोक्याच्या झोनमध्ये काम करण्याची क्षमता वाढविण्यासाठी हे मॉड्यूल डिझाईन केले आहे. शहरी आणि ग्रामीण दोन्ही वातावरणांत सशस्त्र घुसखोरी, तोडफोड आणि बहुआयामी दहशतवादी हल्ले यांसारख्या आकस्मिक परिस्थितींना व्यावसायिकरित्या हाताळण्यासाठी कर्मचार्यांना सुसज्ज करणे हे उद्दिष्ट आहे, असे पवार पुढे म्हणाले.
या प्रशिक्षणासाठी निवडलेले दलाच्या सर्व 369 युनिट्समध्ये आपत्कालीन परिस्थितीला प्रथम प्रतिसाद देणारे कर्मचारी हे सीआयएसएफच्या क्वीक रिअॅक्शन टीम्सचा (क्यूआरटी) भाग आहेत. त्यासाठी फक्त 35 वर्षांपेक्षा कमी वयाचे आणि राष्ट्रीय सुरक्षा रक्षक (एनएसजी) मानकांनुसार बॅटल फिजिकल एफिशियन्सी टेस्ट (बीपीईटी) उत्तीर्ण झालेले कर्मचारीच पात्र होते. उल्लेखनीय म्हणजे, या क्यूआरटी सदस्यांनी आर्मी मॉड्यूलमध्ये सामील होण्यापूर्वी सहा महिन्यांचे कठोर सीआयएसएफ प्रशिक्षण पूर्ण केले आहे, असेही त्यांनी सांगितले.
सीआयएसएफने या प्रकारच्या प्रगत लढाऊ प्रशिक्षणाचा विस्तार अधिकाधिक युनिट्सपर्यंत करण्याची योजना आखली आहे, ज्याची सुरुवात सर्वांत संवेदनशील आणि उच्च जोखीम असलेल्या ठिकाणांपासून होईल. सीआयएसएफच्या सर्व कर्मचार्यांना हळूहळू शारीरिक सहनशक्ती, सामरिक कौशल्य आणि मानसिक लवचिकतेच्या उच्च उंबरठ्यावर आणण्याचे उद्दिष्ट आहे. जेणेकरून देशाच्या महत्त्वाच्या पायाभूत सुविधांना उदयोन्मुख धोक्यांपासून संरक्षण करण्यासाठी हे दल नेहमीच तयार राहील.
ललित पवार म्हणाले की, पहिल्यांदाच, सीआयएसएफ हे काश्मीर खोर्यातील भारतीय लष्कराच्या सुसज्ज तुकड्यांमध्ये प्रशिक्षणाचे पूर्ण प्रमाणात बॅच आयोजित करत आहे. पूर्वी, अशा सरावांसाठी मर्यादित संख्येत सीआयएसएफ कर्मचार्यांनाच संधी मिळत होती. आता, सीआयएसएफ आणि लष्कर यांच्यातील समन्वयानंतर आणि राष्ट्रीय हिताच्या महत्त्वाच्या उद्देशामुळे लष्कराने व्यापक प्रशिक्षण मॉड्यूल प्रदान करण्यास सहमती दर्शविली आहे. रात्रीच्या ऑपरेशन्स, जंगलयुद्ध, जवळून लढण्याचे डावपेच आणि सहनशक्ती निर्माण करण्याच्या कवायतींचा समावेश आहे.
