शास्त्रज्ञांना आणखी एक पृथ्वी सापडली…भविष्यात इथेही राहता येईल?

पुढारी ऑनलाइन डेस्क : सुबारू स्ट्रॅटेजिक प्रोग्रामद्वारे सुबारू टेलिस्कोप (IRD-SSP) वर इन्फ्रारेड स्पेक्ट्रोग्राफ (IRD) वापरून रॉस 508 b चा शोध लागला. पृथ्वीसारख्या ग्रहाचा शोध खगोलशास्त्रज्ञांना केवळ आपल्या सौरमालेच्या मागेच नाही तर आकाशगंगेच्या मागेही लागला आहे आणि एका नवीन ग्रहाच्या अपेक्षा वाढल्या आहेत. खगोलशास्त्रज्ञांना त्याच्या रेड ड्वार्फ ताऱ्याच्या राहण्यायोग्य झोनमध्ये स्थित एक सुपर-अर्थ सापडला आहे.

• राहण्यायोग्य क्षेत्राचे वर्णन ताऱ्यापासूनचे अंतर आहे ज्यावर द्रव पाणी असू शकते
• हा ग्रह पृथ्वीपासून सुमारे ३७ प्रकाशवर्षे अंतरावर आहे
• त्याच्या मध्य ताऱ्यापासूनचे सरासरी अंतर पृथ्वी-सूर्य अंतराच्या ०.०५ पट आहे

समस्या एवढीच आहे की हा ग्रह त्याच्या राहण्यायोग्य क्षेत्राच्या आत आणि बाहेर फिरत राहतो. तथापि, ते अजूनही त्याच्या पृष्ठभागावर पाणी टिकवून ठेवण्याची आशा देते आणि जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोपने विज्ञान कार्य सुरू केल्यामुळे भविष्यातील निरीक्षणासाठी हे एक महत्त्वाचे लक्ष्य असू शकते.

सुबारू स्ट्रॅटेजिक प्रोग्रामद्वारे सुबारू टेलिस्कोप (IRD-SSP) वर इन्फ्रारेड स्पेक्ट्रोग्राफ (IRD) वापरून रॉस 508 b चा शोध लागला. आपल्या आकाशगंगेतील तीन चतुर्थांश ताऱ्यांचा समावेश असलेल्या आणि आपल्या सूर्यमालेच्या परिसरात मोठ्या संख्येने अस्तित्वात असलेल्या लाल बटू तार्‍यांवर नवीन लक्ष केंद्रित केल्याने हा शोध लागला आहे.

राहण्यायोग्य झोनमधून जगणे

ताऱ्यापासूनचे अंतर किती आहे यावरून राहण्यायोग्य क्षेत्र कसे आहे याचे वर्णन केले जाते. ज्यावर ग्रहांच्या पृष्ठभागावर परिभ्रमण करणारे द्रव पाणी असू शकते. ते गोल्डीलॉक्स झोन म्हणूनही ओळखले जाते, जिथे जीवनाची भरभराट होण्यासाठी परिस्थिती अगदी योग्य असू शकते, याचा अर्थ ते खूप गरम किंवा खूप थंडही असणार नाही. रॉस ५०८ बी, ताऱ्याभोवती त्याच्या कक्षेत या गोल्डीलॉक्स झोनमधून फिरते.

हा ग्रह पृथ्वीपासून सुमारे 37 प्रकाश-वर्षे अंतरावर आहे, जो सूर्याच्या वस्तुमानाच्या एक पंचमांश आहे. हा ग्रह स्वतः पृथ्वीच्या वस्तुमानाच्या चारपट आहे आणि त्याच्या मध्यवर्ती ताऱ्यापासूनचे सरासरी अंतर पृथ्वी-सूर्य अंतराच्या ०.०५ पट आहे आणि ते राहण्यायोग्य क्षेत्राच्या आतील टोकावर आहे.

संशोधकांचे म्हणणे आहे की ब्रह्मांडातील जीवनाचा अभ्यास करण्यासाठी लाल बौने हे महत्त्वाचे लक्ष्य असले तरी त्यांचे निरीक्षण करणे कठीण आहे कारण ते दृश्यमान प्रकाशात खूपच कमी आहेत. या ताऱ्यांचे पृष्ठभागाचे तापमान 4000 अंशांपेक्षा कमी असते. आत्तापर्यंत शोधण्यात आलेला ग्रह असलेला एकमेव तारा प्रॉक्सिमा सेंटॉरी बी आहे.

संशोधकांनी सांगितले की ग्रहाची लंबवर्तुळाकार कक्षा असण्याची शक्यता आहे, अशा परिस्थितीत तो सुमारे 11 दिवसांच्या परिभ्रमण कालावधीसह राहण्यायोग्य झोनमध्ये जाईल. "सध्याच्या दुर्बिणी मध्यवर्ती ताऱ्याच्या जवळ असल्यामुळे ग्रहाची थेट प्रतिमा काढू शकत नाहीत. भविष्यात, ते 30-मीटर वर्गाच्या दुर्बिणीद्वारे जीवन शोधांचे एक लक्ष्य असेल," असे संघाने एका निवेदनात म्हटले आहे.
"आयआरडीच्या विकासाला 14 वर्षे झाली आहेत. रॉस 508 बी सारखा ग्रह शोधण्याच्या आशेने आम्ही आमचा विकास आणि संशोधन सुरू ठेवले आहे. आम्ही नवीन शोध लावण्यासाठी कटिबद्ध आहोत," असे आयआरडी-एसएसपीचे तपासनीस डॉ. प्राचार्य प्रोफेसर बुनेई सातो यांनी सांगितले.