वॉशिंग्टन/तेहरान : अमेरिकेच्या लष्कराने रविवारी इराणमधील तीन प्रमुख अणुप्रकल्पांवर हल्ला केला. यामध्ये नतान्झ, इस्फाहान आणि डोंगराळ भागात दडलेल्या फोर्डो या ठिकाणांचा समावेश आहे. इराणचा दावा आहे की, हे सर्व प्रकल्प केवळ नागरी वापरासाठी आहेत. परंतु या हल्ल्यामुळे त्यांच्या अणुकार्यक्रमाला मोठा धक्का बसला आहे.
अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी सांगितले की, अमेरिकेच्या विमानांनी अत्यंत यशस्वी हल्ला केला आहे. या हल्ल्यात इराणच्या मुख्य युरेनियम संवर्धन सुविधा पूर्णपणे आणि संपूर्णपणे नष्ट झाल्याचा दावा त्यांनी केला. ट्रम्प यांनी यापूर्वीच स्पष्ट केले होते की, तेहरानला कधीही अणुबॉम्ब मिळू देणार नाही. अमेरिकेचा मित्र इस्रायलनेही दावा केला आहे की, त्यांच्या हल्ल्यांमुळे इराणच्या अणुबॉम्ब विकासाची प्रगती अनेक वर्षांनी मागे गेली आहे. इराणने मात्र अणुबॉम्ब विकसित करण्याचा कोणताही हेतू नेहमीच नाकारला आहे आणि नागरी अणुकार्यक्रमाचा आपला हक्क कायम ठेवला आहे.
इराणच्या प्रमुख अणुप्रकल्पांची यादी पुढीलप्रमाणे आहे, ज्यांची संयुक्त राष्ट्रांच्या अणुऊर्जा संस्थेकडून नियमित तपासणी केली जाते.
नतान्झ : तेहरानच्या दक्षिणेला सुमारे 250 किलोमीटर अंतरावर असलेले नतान्झ हे इराणचे मुख्य आणि सर्वाधिक सुरक्षित युरेनियम संवर्धन केंद्र आहे. 2002 मध्ये एका निर्वासित इराणी विरोधी गटाने नतान्झच्या गुप्त बांधकामाची माहिती उघड केली होती. त्यामुळे पाश्चात्त्य देश आणि इराण यांच्यात अणुकार्यक्रमावरून आजही सुरू असलेला राजनैतिक संघर्ष सुरू झाला.
2018 मध्ये तत्कालीन अध्यक्ष ट्रम्प यांच्या नेतृत्वाखाली अमेरिकेने जागतिक शक्तींसोबत झालेल्या अणुकरारातून एकतर्फी माघार घेतली. या करारानुसार निर्बंध शिथिल करण्याच्या बदल्यात इराणने आपल्या अण्वस्त्र कार्यावर मर्यादा घातल्या होत्या. अमेरिकेच्या माघारीनंतर इराणने आपला अणुकार्यक्रम मोठ्या प्रमाणात वाढवला आहे. आंतरराष्ट्रीय अणुऊर्जा एजन्सीच्या (आयएईए) ताज्या अहवालानुसार, मे महिन्याच्या मध्यापर्यंत इराणचा एकूण संवर्धित युरेनियम साठा 9,247.6 किलोग्रॅम इतका होता, जो 2015 च्या करारात निश्चित केलेल्या मर्यादेपेक्षा 45 पटींनी जास्त आहे. या साठ्यापैकी अंदाजे 408.6 किलोग्रॅम (901 पाऊंड) युरेनियम 60 टक्क्यांपर्यंत संवर्धित आहे. अणुबॉम्बसाठी आवश्यक असलेल्या 90 टक्के संवर्धनापासून हे फक्त एक लहान पाऊल दूर आहे.
