Shubhanshu Shukla first meal after returning on earth
पुढारी ऑनलाईन डेस्क : भारताचे अंतराळवीर ग्रुप कॅप्टन शुभांशु शुक्ला आपल्या ऐतिहासिक अंतराळ मोहिमेनंतर सुखरूप पृथ्वीवर परतले आहेत. 18 दिवसांच्या दीर्घ मोहिमेनंतर, त्यांनी घेतलेले पहिले 'नॉन-स्पेस' अन्न म्हणजे — एक हलकी आहार योजना, जी त्यांच्या शरीराच्या परिस्थितीनुसार हळूहळू देण्यात आली.
जमिनीवर उतरल्यानंतर लगेच कोणतेही घन अन्न दिले जात नाही. सुरुवातीला, डॉक्टरांच्या देखरेखीखाली त्यांना एक पाणी व इलेक्ट्रोलाइट्स मिश्रित पुनर्हायड्रेशन सोल्यूशन (ORS सारखे) दिले गेले. यामुळे अचानक रक्तदाब कमी होण्याचा धोका कमी होतो.
कधी व कोणता आहार दिला जातो?
पृथ्वीवर उतरल्यानंतर 1-2 तासांत प्राथमिक वैद्यकीय तपासणी (रक्तदाब, हृदयगती, ऑक्सिजन पातळी) पूर्ण झाल्यावरच हलक्या स्वरूपाचे द्रवपदार्थ दिले जातात — उदा. सूप, फळांचा रस. त्यानंतर, जर अंतराळवीर स्वतःला स्थिर वाटत असेल, तर फळे किंवा सॉफ्ट ब्रेडसारखे हलके घन अन्न दिले जाते.
शुभांशु शुक्ला यांची तब्येत स्थिर असल्यामुळे त्यांना 6-12 तासांच्या आत सौम्य नाश्ता मिळाल्याची शक्यता आहे. अनेकदा अंतराळवीर त्यांना हवे असलेले अन्न मागतात, जर प्रकृती ठीक वाटत असेल तर.
अंतराळात गुरुत्वाकर्षण नसल्यामुळे पचनप्रक्रिया मंदावते. पृथ्वीवर परतल्यावर शरीरातील द्रवसंतुलन व रक्तदाब ढासळतो.
अशावेळी थेट घन अन्न दिल्यास चक्कर येणे, मळमळ, रक्तदाब कमी होणे यासारख्या समस्या होऊ शकतात. म्हणूनच, प्राथमिक उपचारांत इलेक्ट्रोलाइट व द्रव पदार्थ वापरले जातात.
इलेक्ट्रोलाईट ड्रिंक्स
ग्लुकोज पाणी
गरम सूप
फळांचा रस
सौम्य फळे (केळं, सफरचंद)
सॉफ्ट ब्रेड
प्रकृतीनुसार नंतर साधा आहार
रशियात एक खास परंपरा आहे. अंतराळातून परतणाऱ्यांचे ब्रेड आणि मीठ देऊन रशियात स्वागत करण्यात येते. हे प्रतिकात्मक स्वागत 1960 च्या दशकात युरी गागारीन यांच्या परतीपासून सुरू झाले.
ब्रेड म्हणजे यीस्टमधून तयार केलेली मऊ आणि फुललेली पावासारखी भाकरी, जी खमीर लावून ओव्हनमध्ये भाजली जाते. मीठ हे शुद्धतेचे प्रतीक मानले आहे.
आजही, रशियाच्या सोयूझ मिशनमध्ये हे स्वागत रीतसर किंवा प्रतिकात्मक स्वरूपात करण्यात येते. चहा, सफरचंद आणि प्रसंगी थोडी व्होडकासुद्धा दिली जाते, हाही रशियाचा एक खास सांस्कृतिक पैलू आहे.
