पणजी : गोवा राज्य प्रदूषण नियंत्रण मंडळाने (जीएसपीसीबी) 2024-25 च्या त्यांच्या वार्षिक अहवालात, राज्यातील तलाव, नद्या, बोअरवेल, खाड्या आणि समुद्रकिनार्यांवर मोठ्या प्रमाणात जल प्रदूषण होत असल्याचा अहवाल देत गंभीर पर्यावरणीय धोक्यांचा इशारा दिला आहे. या आठवड्याच्या सुरुवातीला प्रसिद्ध झालेल्या या अहवालात हवेच्या गुणवत्तेच्या ट्रेंड आणि औद्योगिक अनुपालनाबद्दल नवीन डेटादेखील प्रदान केला आहे, जो शहरी, किनारी आणि औद्योगिक क्षेत्रांमध्ये वाढत्या प्रदूषणाच्या धोक्यावर प्रकाश टाकतो.
राष्ट्रीय जल गुणवत्ता देखरेख कार्यक्रम (एनडब्ल्यूएमपी) अंतर्गत गोव्यातील 115 ठिकाणांवरील एकूण 1,263 नमुन्यांचे विश्लेषण करण्यात आले. या तपासणीत बायोकेमिकल ऑक्सिजन डिमांड (बीओडी), विरघळलेला ऑक्सिजन (डीओ) आणि मल कोलिफॉर्म बॅक्टेरिया यासारख्या अनेक महत्त्वाच्या पाण्याच्या गुणवत्तेच्या मापदंडांचे सतत पालन होत नसल्याचे दिसून येते.
या अहवालात, उत्तर गोव्यातील 54 आणि दक्षिण गोव्यातील 61 देखरेख केंद्रांचे मासिक आणि हंगामी विश्लेषण समाविष्ट आहे, ज्यामध्ये नद्या, तलाव, विहिरी, नाले आणि किनारी पाण्याचा समावेश आहे. यामध्ये गणेश विसर्जन, औद्योगिक सांडपाणी आणि सांडपाणी प्रक्रिया कामगिरी ऑडिटशी संबंधित विशेष घटक समाविष्ट आहेत.
खनिज मंडळाच्या अधिकार्यांनी स्पष्ट केले की, अशा निकालांमुळे दीर्घकालीन रासायनिक गळती दिसून येते. कदाचित अयोग्य धोकादायक कचरा साठवणुकीमुळे किंवा अस्तर नसलेल्या कचरा डंपमुळे, मानक औद्योगिक प्रोटोकॉलचे उल्लंघन होते.
मंडळाने देखरेख केलेल्या सर्व 20 तलावांना वर्ग ई अंतर्गत ठेवले आहे. म्हणजेच पिण्यासाठी,आंघोळीसाठी किंवा मत्स्यपालनासाठीही यातील पाणी अयोग्य आहे. यात करमळी, बोंडवेल, मये, ओर्लिम आणि धाकटे तोळे यांचा समावेश आहे.
राजधानी पणजी शहरातील सांतिनेज खाडी आणि बेतोडा नाला (फोंडा) सारखे शहरी प्रवाह वर्षातील बहुतेक काळ पाण्याचे अनुपालन करत नव्हते. सॅम्पलिंगमध्ये वारंवार अपयश दिसून आले. कोलवा, बागा, वेताळभाटी आणि पाळोळे या किनारी ठिकाणांवरील पाण्याच्या नमुन्यांमध्ये विष्ठेतील कोलिफॉर्मचे प्रमाण मर्यादेपेक्षा जास्त असल्याचे आढळून आले.
कुंकळ्ळी औद्योगिक वसाहतीतील 14 ठिकाणांचा समावेश असलेल्या भूजल निरीक्षण अभ्यासात 12 महिन्यांत गोळा केलेल्या जवळजवळ अर्ध्या नमुन्यांमध्ये जड धातू आढळून आले आलेत. एकूण 180 नमुन्यांपैकी तब्बल 86 (48टक्के) ने मर्यादा ओलांडली आहे.
