कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी हा नोकरदार वर्गासाठी भविष्याची एक महत्त्वाची आर्थिक तरतूद आहे. मात्र, काही वेळा नोकरी सोडल्यानंतर किंवा तातडीच्या गरजांसाठी आपल्याला या निधीतील पैसे काढण्याची आवश्यकता भासते. पीएफ काढण्याची प्रक्रिया आता पूर्वीपेक्षा खूप सोपी आणि जलद झाली आहे. या लेखात, आपण पीएफ काढण्याची सर्वात सोपी ऑनलाइन पद्धत, त्यासाठीचे नियम आणि आवश्यक कागदपत्रे याबद्दल सविस्तर माहिती घेऊया.
पीएफ काढण्यासाठी सध्या तीन मुख्य आणि सोपे पर्याय उपलब्ध आहेत:
यूएएन पोर्टल EPFO ई-सेवा पोर्टल: हा पीएफ काढण्याचा सर्वात लोकप्रिय आणि अधिकृत मार्ग आहे.
UMANG ॲप: केंद्र सरकारच्या या ॲपद्वारे तुम्ही अनेक सरकारी सेवांसोबत पीएफ काढण्याचा दावा (Claim) देखील करू शकता.
ईपीएफओ 3.0 नवीन डिजिटल प्रणाली: ईपीएफओने आपल्या सेवा अधिक सुलभ करण्यासाठी सुरू केलेली ही नवीन आणि प्रगत प्रणाली आहे.
पीएफ काढण्याची सर्वात सोपी आणि जलद पद्धत म्हणजे ईपीएफओच्या 'सदस्य ई-सेवा पोर्टल' चा वापर करणे. यासाठी खालील टप्पे महत्त्वाचे आहेत:
पीएफ काढण्यापूर्वी तुमचे KYC (Know Your Customer) पूर्ण असणे अत्यावश्यक आहे. यासाठी खालील गोष्टी तुमच्या UAN खात्याशी लिंक आणि व्हेरिफाय (Verify) असणे आवश्यक आहे:
आधार क्रमांक
पॅन क्रमांक
बँक खाते क्रमांक IFSC सह आणि ते सक्रिय असणे गरजेचे आहे.
तुमचा UAN सक्रिय असणे आणि पासवर्ड आठवत असणे आवश्यक आहे.
पोर्टलवर लॉगिन करा: ईपीएफओच्या UAN सदस्य पोर्टलवर unifiedportal-mem.epfindia.gov.in तुमचा UAN आणि पासवर्ड वापरून लॉगिन करा.
'ऑनलाइन सेवा' निवडा: मेन्यूमध्ये 'Online Services' वर जा आणि 'Claim (Form-31, 19 & 10C)' हा पर्याय निवडा.
बँक खाते क्रमांक तपासा: स्क्रीनवर, तुमचे व्हेरिफाय केलेले बँक खाते क्रमांक टाका आणि 'Verify' बटणावर क्लिक करा.
प्रोसीड करा: 'Certificate of Undertaking' ला 'Yes' करा आणि 'Proceed for Online Claim' वर क्लिक करा.
क्लेम फॉर्म निवडा: तुम्हाला कोणत्या प्रकारचा दावा करायचा आहे, तो निवडा:
आंशिक पैसे काढण्यासाठी (Partial Withdrawal / Advance): 'PF Advance (Form-31)' निवडा.
पूर्ण पैसे काढण्यासाठी (Full & Final Settlement): 'Only Withdrawal Form 19' (EPF साठी) आणि 'Only Pension Withdrawal Form 10C' पेन्शनसाठी - जर पात्र असाल तर निवडा. पूर्ण पैसे काढण्यासाठी तुम्ही नोकरी सोडलेली असावी आणि त्यासाठीची 'Date of Exit' UAN पोर्टलवर अपडेट असावी.
उद्देश आणि रक्कम भरा: फॉर्म-31 निवडल्यास, तुम्हाला पैसे काढण्याचे कारण उदा. आजारपण, लग्न, शिक्षण, घर खरेदी इत्यादी आणि आवश्यक रक्कम नमूद करावी लागेल.
पत्त्याचा तपशील आणि कागदपत्रे: तुमचा पत्ता भरा आणि गरजेनुसार स्कॅन केलेला चेक किंवा पासबुकची प्रत अपलोड करा. 50,000 रुपयांपेक्षा जास्त रक्कम काढत असल्यास फॉर्म 15G/15H अपलोड करा.
OTP व्हेरिफिकेशन: तुमच्या आधारशी लिंक असलेल्या मोबाईल नंबरवर आलेला OTP (One Time Password) टाकून तुमचा अर्ज सबमिट करा.
तुमचा अर्ज सबमिट झाल्यानंतर तुम्हाला एक ट्रॅकिंग आयडी (Tracking ID) मिळेल. तुम्ही 'Online Services' > 'Track Claim Status' मध्ये तुमच्या अर्जाची स्थिती तपासू शकता.
