पूर्वी हाडांचे दुखणे किंवा सांधेदुखी हे वाढत्या वयाचे लक्षण मानले जायचे. पण आजकालची बदललेली जीवनशैली, धावपळ, बैठे काम आणि चुकीच्या खाण्यापिण्याच्या सवयींमुळे तिशीतील तरुणांनाही या समस्येचा सामना करावा लागत आहे. जर तुमचे वय ३० च्या आसपास आहे आणि तुम्हाला सतत थकवा, हाडांमध्ये वेदना किंवा सांध्यांमध्ये जडपणा जाणवत असेल, तर याकडे केवळ कामाचा ताण समजून दुर्लक्ष करणे महागात पडू शकते.
ही लक्षणे भविष्यात ऑस्टिओपोरोसिस (हाडे ठिसूळ होणे) किंवा संधिवात (Arthritis) यांसारख्या गंभीर आजारांचे संकेत असू शकतात. वेळीच निदान झाल्यास या समस्यांवर नियंत्रण मिळवणे शक्य होते. म्हणूनच, आरोग्य तज्ज्ञ अशा परिस्थितीत खालील ५ महत्त्वाच्या वैद्यकीय चाचण्या करण्याचा सल्ला देतात.
जर तुम्हाला कमी वयातच हाडांच्या समस्या जाणवत असतील, तर डॉक्टरांच्या सल्ल्याने या चाचण्या नक्की करून घ्या:
का आवश्यक आहे? व्हिटॅमिन डी आपल्या शरीरात कॅल्शियम शोषून घेण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे असते. जर व्हिटॅमिन डी ची कमतरता असेल, तर तुम्ही कितीही कॅल्शियमयुक्त पदार्थ खाल्ले तरी शरीर ते योग्य प्रकारे वापरू शकत नाही. यामुळे हाडे कमकुवत होतात. भारतातील बहुतांश लोकांमध्ये व्हिटॅमिन डी ची कमतरता आढळते.
या चाचणीतून काय कळते? रक्तातील व्हिटॅमिन डी ची पातळी समजते. कमतरता असल्यास डॉक्टर तुम्हाला सप्लिमेंट्स आणि सूर्यप्रकाशात बसण्याचा सल्ला देऊ शकतात.
का आवश्यक आहे? हाडे आणि दात यांच्या आरोग्यासाठी कॅल्शियम हा सर्वात महत्त्वाचा घटक आहे. रक्तातील कॅल्शियमची पातळी योग्य असणे स्नायूंच्या कार्यासाठी आणि नसांच्या आरोग्यासाठीही आवश्यक आहे.
या चाचणीतून काय कळते? तुमच्या रक्तातील कॅल्शियमची पातळी योग्य आहे की नाही, हे या चाचणीतून स्पष्ट होते. त्याची कमतरता असल्यास हाडांमधील वेदना आणि स्नायूंमध्ये पेटके येण्याची समस्या वाढते.
का आवश्यक आहे? याला 'डेक्सा स्कॅन' असेही म्हणतात. ही चाचणी तुमच्या हाडांची ताकद आणि घनता मोजते. यातून हाडे किती मजबूत किंवा ठिसूळ झाली आहेत, हे थेट कळते.
या चाचणीतून काय कळते? या चाचणीमुळे ऑस्टिओपेनिया (हाडांची घनता कमी होणे) आणि ऑस्टिओपोरोसिस (हाडे ठिसूळ होणे) यांसारख्या आजारांचे लवकर निदान होण्यास मदत होते. यामुळे भविष्यात फ्रॅक्चर होण्याचा धोका टाळता येतो.
का आवश्यक आहे? शरीरात यूरिक ॲसिडचे प्रमाण वाढल्यास त्याचे क्रिस्टल्स (स्फटिक) सांध्यांमध्ये जमा होतात, ज्यामुळे तीव्र वेदना आणि सूज येते. या स्थितीला 'गाऊट' (Gout) म्हणतात. अनेकदा सांधेदुखीचे हे एक प्रमुख कारण असते.
या चाचणीतून काय कळते? रक्तातील यूरिक ॲसिडची पातळी समजते. ती वाढलेली असल्यास आहार आणि औषधोपचाराने ती नियंत्रणात आणता येते.
का आवश्यक आहे? ऱ्हुमॅटॉइड आर्थरायटिस (आमवात) हा एक ऑटोइम्युन आजार आहे, ज्यामध्ये शरीराची रोगप्रतिकारशक्ती चुकून सांध्यांवर हल्ला करते. यामुळे सांध्यांमध्ये तीव्र वेदना, सूज आणि जडपणा येतो.
या चाचणीतून काय कळते? ही चाचणी रक्तातील 'ऱ्हुमॅटॉइड फॅक्टर' नावाच्या अँटीबॉडीची उपस्थिती तपासते. यावरून आमवाताचे निदान करण्यास मदत होते.
थोडक्यात सांगायचे तर, हाडांचे दुखणे हे केवळ थकव्याचे किंवा किरकोळ त्रासाचे लक्षण नाही. विशेषतः कमी वयात जाणवणारी ही लक्षणे गंभीर आरोग्य समस्यांचे संकेत असू शकतात. त्यामुळे, जर तुम्हाला वर नमूद केलेली कोणतीही लक्षणे जाणवत असतील, तर डॉक्टरांचा सल्ला घेऊन या चाचण्या वेळीच करून घ्या. योग्य निदान आणि वेळेवर उपचार केल्यास तुम्ही भविष्यातील मोठ्या त्रासांपासून स्वतःचा बचाव करू शकता आणि एक निरोगी आयुष्य जगू शकता.
