धारवाड :फ्लोरिडा येथील नासाच्या केनेडी स्पेस सेंटरमधून अॅक्सिओम-4 या यानाच्या प्रक्षेपणासह धारवाडचे नाव आणि मेथीचे दाणे अवकाशात पोहोचले आहेत. पाठवलेले बियाणे अवकाशात अंकुरित होतील आणि धारवाडला परत येतील. त्यानंतर येथील कृषी विद्यापीठात त्या अंकुरलेल्या धान्यांवर अवकाश-आधारित पोषण संशोधन संशोधन केले जाईल. यासाठी हरभरा आणि मेथी (मेथी) च्या सुक्या बिया आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकात (आयएसएस) पाठवण्यात आल्या आहेत.
डॉ. रविकुमार होसमणी यांच्या नेतृत्वाखालील संशोधन : ही धान्य अंतराळवीरांच्या पौष्टिक कमतरतेवर देखील परिणाम करू शकतात. कृषी विद्यापीठाने त्यांचा अंकुरित अन्न स्रोत म्हणून वापर करण्यासाठी संशोधन केले आहे. यासाठी दोन भारतीय मुख्य अन्न पिकांना मान्यता देण्यात आली असून हे संशोधन कृषी विद्यापीठाच्या जैवतंत्रज्ञान विभागाचे सहाय्यक प्राध्यापक डॉ. रविकुमार होसमणी यांच्या नेतृत्वाखाली केले जाणार आहे. भारतीय अंतराळवीर शुभांशू शुक्ला यांच्याकडे हे बियाणे पाठवले होते. अंतराळात बियाण्यांमध्ये पाणी घालून ते जिवंत ठेवण्याची प्रक्रिया आता सुरू आहे. ते 2 ते 4 दिवसांत अंकुरित होतील. त्यानंतर, बियाणे गोठवून पृथ्वीवर परत आणले जातील आणि धारवाड कृषी विद्यापीठात त्याच रोपांवर पुढील संशोधन केले जाईल.
भविष्यातील यानाची तयारी : अंकुरांचा वाढीचा दर, त्यांची पौष्टिक गुणवत्ता, फायटोहार्मोन गतिशीलतेतील बदल आणि अवकाश परिस्थितीशी जुळवून घेण्यावर संशोधन केले जाईल. यामुळे भविष्यात अंतराळ उड्डाणात भारतीयांच्या आहाराचा ही धान्ये भाग बनू शकतील. तसेच याप्रकारे अशा निरोगी सॅलड भाज्या विकसित होण्यासही मदत होईल.
या धान्यांचे फायदे : भारतीय पाककृतींमध्ये मोठ्या प्रमाणात वापरली जाणार्या शेंगा, पौष्टिक संयुगांनी समृद्ध आहेत. त्यामुळे त्यापासून बनणार्या डाळींमुळे अनेक औषधी फायदे मिळू शकतात, ज्यामध्ये रोगप्रतिकारक शक्ती सुधारणे, हाडांचे आरोग्य सुधारणे. किडनी स्टोनचा धोका कमी करणे यांचा समावेश आहे. या कामाला आयआयटी-धारवाड येथील सहयोगी प्राध्यापक डॉ. सुधीर सिद्धापूर रेड्डी यांचे सहकार्य लाभत आहे.
