पुढारी वृत्तसेवा
भारत हा हिंदू धर्म, बौद्ध धर्म, शीख धर्म, जैन धर्म यांसारख्या महत्त्वाच्या धर्मांची जन्मभूमी असल्यामुळे जागतिक इतिहासात त्याला एक खास स्थान आहे. जाणून घेवूया भारतातील प्राचीन शहरांविषयी....
जगातील सर्वात प्राचीन शहरांपैकी एक असणारे वाराणसी शहर पवित्र गंगा नदीच्या काठी वसलेले आहे. त्याचा इतिहास इसवी सन पूर्व दुसऱ्या सहस्रकापर्यंत जातो. भगवान शंकराला समर्पित असलेले काशी विश्वनाथ मंदिर या महत्त्वपूर्ण तीर्थक्षेत्रात शहराचा समृद्ध धार्मिक इतिहास प्रतिबिंबित होतो.
पाटलीपुत्र नावाचे असलेले बिहारमधील पाटणा शहर मगधचा शासक अजातशत्रू याने इसवी सन पूर्व पाचव्या शतकात स्थापन केले. हे शहर मगध साम्राज्याची राजधानी होते. मौर्य आणि गुप्त राजघराण्यांसारख्या शक्तिशाली साम्राज्यांचे ते शतकानुशतके केंद्र असल्याने शिक्षण, संस्कृती आणि राजकारण यांचे केंद्र म्हणून ते भरभराटीस आले.
'पूर्वेकडील अथेन्स' म्हणून ओळखले जाणारे मदुराई हे भारतातील सर्वात जुन्या शहरांपैकी एक आहे. हे तमिळनाडूमध्ये वैगई नदीच्या काठावर वसलेले असून दीर्घकाळापासून एक महत्त्वाचे धार्मिक आणि सांस्कृतिक केंद्र आहे. मीनाक्षी अम्मन मंदिर हे मदुराईच्या मध्यभागी असलेले द्रविड स्थापत्यकलेचे उत्तम नमुना आहे.
उज्जैन (मध्य प्रदेश) : पूर्वी उज्जैनिनी म्हणून ओळखले जाणारे उज्जैन हे मध्य भारतातील एक शहर आहे. हे मौर्य आणि गुप्त साम्राज्यांदरम्यान एक मोठे केंद्र होते. भगवान शंकराला समर्पित असलेल्या बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी एक असलेले महाकालेश्वर मंदिर शहराचे आध्यात्मिक महत्त्व अधोरेखित करते.
विजयनगर साम्राज्याची राजधानी असलेले हंपी तुंगभद्रा नदीच्या काठी कर्नाटकात वसलेले आहे. १६ व्या शतकापर्यंत ते जगातील सर्वात मोठ्या आणि श्रीमंत शहरांपैकी एक होते. आज हंपी युनेस्कोचे जागतिक वारसा स्थळ आहे.
उत्तर प्रदेशमधील मथूरा हे भगवान श्रीकृष्णाची जन्मभूमी; २,५०० वर्षांहून अधिक इतिहास असणारे शहर आहे.
गुजरातमधील धोलाविरा हे सिंधू संस्कृतीचा ठसा असणारे शहर आहे.
उत्तर प्रदेशमधील श्रावस्ती हे भगवान बुद्धांनी सर्वाधिक वर्षे वास्तव्य केलेले ऐतिहासिक शहर म्हणून ओळखले जाते