अविनाश सुतार
मांजरे कमी प्रकाशात मानवांपेक्षा खूप चांगले पाहू शकतात. त्यांच्या रेटिनामध्ये रॉड पेशींचे प्रमाण जास्त असते, टॅपेटम ल्युसिडममुळे प्रकाश परावर्तित होऊन दृष्टी वाढते. त्यांची रात्रीची दृष्टी आणि हालचाल ओळखण्याची क्षमता उत्तम आहे
घुबडांच्या डोळ्यांमध्ये रॉड्स (अंधारात संवेदनशील पेशी) अत्यंत प्रमाणात असतात, टॅपेटम ल्युसिडम नावाच्या प्रतिबिंबित थरामुळे प्रकाश परावर्तित करून दृष्टीक्षमता वाढवतो. त्यामुळे ते पूर्ण अंधारातही शिकार ओळखू शकतात
गरुडांची दृष्टी मानवी दृष्टीपेक्षा 4 ते 8 पट अधिक तीक्ष्ण मानली जाते. ते एक मैलाहून अधिक अंतरावरूनही लहान शिकार ओळखू शकतात
कमेलिऑन दोन्ही डोळे स्वतंत्रपणे हलवू शकतात, त्यामुळे ते डोके न वळवता जवळजवळ 360 अंश परिसर स्कॅन करू शकतात. त्यामुळे त्यांना शिकार शोधण्यात मोठा फायदा मिळतो
काही सापांच्या डोक्यावर इन्फ्रारेड-संवेदनशील खळगे (heat pits) असतात. त्यामुळे ते फक्त प्रकाशच पाहत नाहीत, तर उष्णतेलाही “दृष्टी” स्वरूपात जाणू शकतात. त्यामुळे अंधारात किंवा लपलेल्या गरम रक्ताच्या प्राण्यांना ते सहज शोधतात
अनेक फुलपाखरे अल्ट्राव्हायोलेट (UV) प्रकाश पाहू शकतात, जो मानवांना दिसत नाही. त्यांच्या संमिश्र-डोळ्यांमुळे ते फुलांवर दिसणारे UV नमुने सहज ओळखतात आणि एकाच वेळी अनेक दिशांना पाहू शकतात
शेळ्यांच्या बुबुळांचा आकार आडवा, आयताकृती असतो, ज्यामुळे त्यांना 320–340 अंशांचे व्यापक दृष्टीक्षेत्र मिळते. त्यामुळे चरण्याच्या वेळी जवळपास सर्व बाजूंनी येणारा धोका त्या सहज ओळखू शकतात
उड्या मारणाऱ्या कोळ्यांची दृष्टी इतर प्राण्यांपेक्षा खूप प्रगत असते. त्यांच्या पुढील मधल्या डोळ्यांना उत्कृष्ट रिझोल्यूशन आणि रंगदृष्टी असते
गेकोच्या डोळ्यांना उभे (vertical) बुबुळे असतात. रात्री पाहण्यासाठी त्यांच्या डोळ्यांची विशिष्ठ अशी रचना असते. अनेक गेको प्रजातींना पापण्या नसतात आणि ते जीभेने डोळे स्वच्छ करतात