सध्याच्या काळात खराब जीवनशैली आणि चुकीचा आहार यामुळे अनेक लोकांचे शारीरिक व मानसिक स्वास्थ्य बिघडले आहे. यामुळे अनेक लोक प्रक्रिया केलेले खाद्यपदार्थ सोडून सेंद्रिय अन्नाकडे वळत आहेत. पण, तुम्हाला माहीत आहे का, की सेंद्रिय अन्न आणि प्रक्रिया केलेले अन्न कोणते आहे आणि कोणते चांगले आहे?
सेंद्रिय अन्न म्हणजे असे अन्न जे नैसर्गिक पद्धतीने, रासायनिक खते, कीटकनाशके किंवा इतर कृत्रिम पदार्थांचा वापर न करता पिकवलेल्या पिकांपासून बनवले जाते. या अन्नपदार्थांच्या उत्पादनात पर्यावरणाचा समतोल राखला जातो. उदाहरणार्थ, सेंद्रिय पिकांचे उत्पादन करताना, मातीच्या गुणवत्तेची आणि पाणी व्यवस्थापनाची विशेष काळजी घेतली जाते. सेंद्रिय अन्न अधिक पौष्टिक असते, कारण ते नैसर्गिक साधनांचा वापर करून पिकवले जाते. यामध्ये पाणी, सूर्यप्रकाश आणि इतर नैसर्गिक घटकांचा अधिक प्रभाव असतो, ज्यामुळे ते शरीराला आवश्यक असलेले पोषणतत्त्व जास्त प्रमाणात देऊ शकतात.
प्रक्रिया केलेले अन्न म्हणजे असे खाद्यपदार्थ जे विविध कारखान्यांमध्ये तंत्रांचा वापर करून तयार केले जातात. या अन्नपदार्थांमध्ये साखर, मीठ, संरक्षक पदार्थ (प्रिझर्व्हेटिव्ह) आणि इतर कृत्रिम घटक जास्त प्रमाणात असतात. प्रक्रिया केलेले अन्न साधारणपणे जास्त चवदार आणि आकर्षक असतात आणि त्यांची शेल्फ लाईफही खूप लांब असते. पण, या अन्नपदार्थांमध्ये पोषणतत्त्वांची कमतरता असू शकते, तसेच जास्त प्रमाणात खाल्ल्यास शरीरावर दुष्परिणाम होऊ शकतात.
सेंद्रिय अन्नामध्ये अधिक जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि अँटिऑक्सिडंटस् असतात, जे शरीराला आरोग्यासाठी उपयोगी ठरतात. सेंद्रिय शेतीत पर्यावरणाचा समतोल राखण्याचा प्रयत्न केला जातो, ज्यामुळे मातीचे आरोग्य, जलसंपदा आणि जैवविविधता यांचे संरक्षण होते. त्यांचा शरीरावर होणारा नकारात्मक प्रभाव कमी होतो.
प्रक्रिया केलेले अन्न पोषणतत्त्वांमध्ये कमकुवत असते. अनेक वेळा या अन्नांमध्ये फक्त कॅलरीज मिळतात; पण त्यात आवश्यक असलेली जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि फायबर्स नसतात. प्रक्रिया केलेल्या अन्नांमध्ये साखर आणि मीठ जास्त प्रमाणात असू शकतात, जे रक्तदाब, मधुमेह आणि हृदयविकारांसारख्या आजारांचा धोका वाढवू शकतात.