हैदराबाद : आपल्या देशात प्राचीन काळापासूनच गोधनाला विशेष महत्त्व आहे. देशात विविध प्रकारच्या जातींच्या गायीही आहेत. काही आकाराने लहान आहेत, तर काही आकाराने मोठ्या आहेत. पण तुम्हाला जगातील सर्वात लहान आकाराची गाय कोणती आहे, हे माहीत आहे का? पुंगनूर गाय ही जगातील सर्वात लहान गाय आहे. ही गाय तिच्या लहान आकारासाठी जगभर प्रसिद्ध आहे. ही गाय तिच्या दुधामुळंदेखील प्रसिद्ध आहे.
पुंगनूर गाय ही तिच्या लहान आकारासाठी जगभर प्रसिद्ध आहे. आंध्र प्रदेशमध्ये या गायींचं संवर्धन केलं जात आहे. आज देशाच्या कानाकोपर्‍यातून लोक या गायीला पाहण्यासाठी येतातच; पण खरेदीही करतात. ही गाय दिसायला लहान असली तरी तिची वैशिष्ट्ये इतर जातींपेक्षा खूप वेगळी आहेत. या जातीच्या गायींचे दूधही खूप चांगले असते. त्याच्या लहान उंचीमुळे, त्याची देखभाल करणेदेखील सोपे आहे. सध्या पुंगनूर गाय ही नामशेष होण्याच्या मार्गावर आहे. पुंगनूर गायीची भारतीय जात मूळची आंध्र प्रदेशातील आहे. पूर्व गोदावरी जिल्ह्यातील लिंगमपट्टी गावात 4 एकरांवर पसरलेल्या गोठ्यात पुंगनूर गायीचे संवर्धन केले जात आहे.
आज या गोशाळेत पुंगनूर जातीच्या सुमारे 300 गायी आहेत. या गोठ्याचे मालक कृष्णम राजू यांनी 15 वर्षांपूर्वी पुंगनूर गाय खरेदी केली होती. गुंटूर येथील सरकारी शेतात कृत्रिम रेतनही करण्यात आले आहे. त्यानंतर त्यांची संख्याही वाढली. पुंगनूर गाय जितकी लहान असेल तितकी तिची किंमत जास्त आहे. साधारणपणे पुंगनूर गायीची एक जोडी 1 लाख ते 25 लाख रुपयांना विकली जाते. पुंगनूर गायीचे मूळ दक्षिण भारत आहे. हे आंध्र प्रदेशातील चित्तूर जिल्ह्यात आढळते. येथील पुंगनूर या ठिकाणावरून या गायीला हे नाव पडले आहे.
या गाईच्या दुधात 8 टक्के फॅट असलेले औषधी गुणधर्मदेखील भरपूर असतात. तर सामान्य गायीच्या दुधात फक्त 3 ते 3.5 टक्के फॅट असते. लहान आकाराची पुंगनूर गाय दररोज 3 ते 5 लिटर दूध देते. त्या बदल्यात फक्त 5 किलो चारा द्यावा लागतो. ही जात अवर्षण प्रतिरोधकदेखील आहे, ज्यामुळे ती दक्षिण भारतातील सर्व क्षेत्रे तसेच दिल्ली, उत्तर प्रदेश, बिहार, गुजरात, राजस्थान आणि मध्य प्रदेशसाठी उपयुक्त आहे. संशोधनानुसार, पुंगनूर गाय ही एकमेव छोटी जात नाही, तर केरळची वेचूर गायदेखील लघू गायींच्या यादीत समाविष्ट आहे. वेचूर गायीची उंची केवळ 3 ते 4 फूट आहे; परंतु पुंगनूर गायीची उंची त्याहूनही कमी म्हणजे 1 ते 2 फूट आहे.