टोकियो : जपानच्या रिकेन केंद्रातील संशोधकांनी असे अनोखे प्लास्टिक तयार केले आहे जे केवळ पूर्णपणे रिसायकल करता येतेच. शिवाय, समुद्राच्या पाण्यातही विरघळते. प्रचंड हानिकारक असलेल्या व कमालीचे प्रदूषण करत असलेल्या मायक्रोप्लास्टिक्सच्या उत्पत्तीला कारणीभूत असलेल्या पारंपरिक प्लास्टिकसाठी हे विरघळळणारे प्लास्टिक विशेष क्रांतिकारी ठरू शकेल, असा या संशोधकांचा दावा आहे.
जपानमधील रिकेन सेंटर फॉर इमर्जेंट मॅटर सायन्सच्या संशोधकांनी तयार केलेले हे प्लास्टिक बायोडिग्रेडेबल नाही, तर समुद्राच्या पाण्यात पूर्णपणे विरघळून नष्ट होण्यास सक्षम आहे. हे नवीन प्लास्टिक दोन आयनिक मोनोमर्स एकत्र करून तयार केले गेले आहेत, जे क्रॉस-लिंक केलेल्या मिठाच्या पुलांना तयार करतात, जे ताकद आणि लवचिकता प्रदान करतात. प्रारंभिक चाचण्यांमध्ये ‘सोडियम हेक्सामेटाफॉस्फेट’ आणि गुआनिडिनियम आयन-आधारित मोनोमर्स यांचा समावेश केला गेला. दोन्ही घटक बॅक्टेरियाद्वारे मेटाबोलाइझ केले जाऊ शकतात, जे प्लास्टिक त्याच्या घटकांमध्ये विरघळल्यानंतर बायोडिग्रेडेबिलिटी सुनिश्चित करतात. संशोधकांनी सापडले की मातीमध्ये, नवीन प्लास्टिकच्या तुकड्यांनी 10 दिवसांच्या आत पूर्णपणे नष्ट होऊन मातीला फॉस्फरस आणि नायट्रोजन पुरवले, जे खतासारखे होते.
या पद्धतीचा वापर करून, रिकेनच्या टीमने वेगवेगळ्या डिग्रीज असलेले प्लास्टिक तयार केले, ज्यात सर्व सामान्य प्लास्टिकच्या तुलनेत समान किंवा काही प्रमाणात चांगले होते. याचा अर्थ असा की नवीन प्रकारचे प्लास्टिक मागणीप्रमाणे सानुकूलित केले जाऊ शकते; रेसिस्टंट प्लास्टिक, रबर सिलिकॉनसारखे प्लास्टिक, मजबूत वजन पेलू शकणारे प्लास्टिक किंवा कमी ताण सहन करणारे लवचिक प्लास्टिक याचा त्यात समावेश राहिला.
नवीन प्लास्टिकचे आणखी फायदे म्हणजे ते नॉन-टॉक्सिक आणि नॉन-फ्लेमेबल आहेत, ज्याचा अर्थ उज2 उत्सर्जन होत नाही. ते इतर थर्मोप्लास्टिकसारखे 1200 सेल्सियस पेक्षा जास्त तापमानावर पुन्हा आकार दिले जाऊ शकतात. प्रकल्पाचे नेतृत्व करणारे संशोधक ताजुको आयदा याबाबत अधिक माहिती देताना म्हणाले, “या नवीन साहित्यांसह, आम्ही प्लास्टिकच्या एक नवीन श्रेणीची निर्मिती केली आहे जी मजबूत, स्थिर, रिसायकल करण्यायोग्य असू शकतात, आणि महत्त्वाचे म्हणजे, ते मायक्रोप्लास्टिक्स निर्माण करत नाहीत.”