माद्रिद : खगोलशास्त्रज्ञांना बराच काळ गोंधळात टाकणारी एक अनोखी, तेजस्वी तारा प्रणाली लवकरच हजारो सूर्यांच्या अण्विक तेजाने आकाश प्रकाशित करू शकते, असे नवीन संशोधन सूचित करते. जेव्हा हे घडेल, तेव्हा त्याचे परिणाम पृथ्वीवरून दिवसा किंवा रात्री, नुसत्या डोळ्यांनीही दिसू शकतात.
‘व्ही सॅजिटी’ नावाची ही तारा प्रणाली धनु (Sagitta) या तारकासमूहात सुमारे 10,000 प्रकाश-वर्ष दूर स्थित आहे. या प्रणालीत एक पांढरा बटू तारा, जो मृत, सूर्यासारख्या तार्याचा घन गाभा असतो आणि त्यापेक्षा अधिक वस्तुमान असलेला त्याचा एक साथीदार तारा यांचा समावेश आहे. यातील हा भुकेलेला पांढरा बटू त्याच्या साथीदार तार्याकडून ‘आजवर कधीही न पाहिलेल्या वेगाने’ पदार्थ गिळंकृत करत आहे, असे टीमने एका निवेदनात सांगितले.
या दोन तार्यांमध्ये इतके घट्ट कक्षीय नृत्य सुरू आहे की, ते फक्त 12.3 तासांत एकमेकांभोवती प्रदक्षिणा पूर्ण करतात आणि प्रत्येक प्रदक्षिणेसोबत ते हळूहळू एकमेकांच्या जवळ येत आहेत. संशोधकांनी आता पुष्टी केली आहे की, हे विनाशकारी नृत्य शेवटी दोन्ही तारे एकमेकांवर आदळण्याने समाप्त होईल आणि त्यातून एक इतका तेजस्वी नोव्हा स्फोट तयार होईल की, तो दिवसाही पृथ्वीवर दिसेल.
स्पेनमधील कॅनरी बेटे खगोल भौतिकी संस्थेचे प्राध्यापक आणि या अभ्यासाचे सहलेखक पाब्लो रॉड्रिग्ज-गिल यांनी एका निवेदनात म्हटले आहे, ‘पांढर्या बटूवर जमा होणारे पदार्थ पुढील काही वर्षांत नोव्हा स्फोट घडवण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे ‘व्ही सॅजिटी’ नुसत्या डोळ्यांनी दिसू शकेल.’ नोव्हेंबरमध्ये मंथली नोटिसेस ऑफ द रॉयल अॅस्ट्रॉनॉमिकल सोसायटी या जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासात, फिनलँडमधील तुर्कू विद्यापीठाच्या नेतृत्वाखालील एका आंतरराष्ट्रीय संशोधन पथकाने ‘व्ही सॅजिटी’मधून उत्सर्जित होणार्या प्रकाशाचे विश्लेषण केले, जेणेकरून तो नेमका कोणत्या प्रकारचा तारा आहे हे अधिक चांगल्या प्रकारे समजू शकेल.