लंडन : प्रदूषणाचेही अनेक प्रकार असतात. त्यामध्ये पाण्याचे, हवेचे, ध्वनीचे असे काही प्रकार आपल्याला माहिती आहेत. मात्र, प्रकाश प्रदूषणही असते हे आता दिसून येऊ लागले आहे. त्याचा पशू-पक्ष्यांवरच नव्हे तर मानवी आरोग्यावरही परिणाम होत असल्याचे दिसून येत आहे. कृत्रिम प्रकाशावरील वाढत्या अवलंबित्वाचा आपल्या शरीरावर वाईट परिणाम होत असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.
आपल्या शरीराची सर्केडियन टाईम-किपिंग सिस्टीम, जी आपल्याला पर्यावरणीय बदलांना प्रतिसाद देण्यास अनुमती देते, नैसर्गिकरीत्या अंधारासाठी संवेदनशील असते. दिवसाच्या शेवटी, या सर्केडियन लय संपूर्ण शरीराच्या घड्याळांना जागे करण्यासाठी आणि झोपेची तयारी करण्यासाठी सूचित करतात. यामुळे शरीराचे तापमान, रक्तदाब आणि हार्मोन्समध्ये बदल होतात. पण अंधाराने दिलेल्या संकेतांशिवाय या लय बिघडू शकतात. हे महत्त्वाचे आहे कारण सर्काडियन सायकलद्वारे नियमन केलेल्या प्रणाली वृद्धत्व, पेशींचा प्रसार, सेल मृत्यू, डीएनए दुरुस्ती आणि चयापचय बदलांसह शारीरिक कार्यांमध्ये सखोल भूमिका बजावतात. जेव्हा सर्काडियन लय गोंधळलेली किंवा विस्कळीत असतात, तेव्हा ते मधुमेह, कर्करोग, लठ्ठपणा किंवा हृदयरोग यासारख्या विकसनशील परिस्थितींचा धोका वाढवते.
सर्काडियन रिदममधील व्यत्ययामुळे रोगप्रतिकारक शक्तीची कमतरता व उच्च रक्तदाब सोबत स्ट्रोकचा धोका वाढतो. एका अर्थाने, कल्याणासाठी अंधार नाहीसा करण्यासाठी सुरू असलेली लढाई जीवनातील महत्त्वाकडे दुर्लक्ष करते. घरातील दिवे व उपकरणे बंद केली जाऊ शकतात, परंतु बाहेरील दिव्यांची उपाययोजना नाही. प्रकाश प्रदूषण क्वचितच हाताळले जाईल. संशोधनानुसार, जास्त प्रकाशात राहणार्यांना झोपेचा त्रास होतो.