कैरो : इजिप्तच्या पुरातत्त्व शास्त्रज्ञांनी एका मोठ्या शोधात 3,500 वर्षे जुन्या दफनभूमीचा शोध लावला आहे. या ऐतिहासिक शोधात अनेक ममी, मूर्ती आणि इतर महत्त्वपूर्ण वस्तूंसोबतच ‘बुक ऑफ द डेड’ अर्थात ‘मृतांचे पुस्तक’ या नावाने ओळखल्या जाणार्या पुस्तकाची एक अत्यंत दुर्मीळ आणि संपूर्ण प्रत सापडली आहे, ज्यामुळे जगभरातील संशोधकांचे लक्ष वेधले गेले आहे.
ही ‘बुक ऑफ द डेड’ची प्रत तब्बल 43 फूट लांब पॅपिरस स्क्रोलवर लिहिलेली आहे. प्राचीन इजिप्शियन संस्कृतीत हा ग्रंथ अत्यंत पवित्र मानला जात असे. मृत व्यक्तीच्या आत्म्याला मृत्यूनंतरच्या प्रवासात मार्गदर्शन करण्यासाठी आणि परलोकातील धोक्यांपासून त्याचे संरक्षण करण्यासाठी या ग्रंथाचा वापर केला जात असे, अशी मान्यता आहे. हा शोध प्राचीन इजिप्शियन लोकांच्या जीवन आणि मृत्यूनंतरच्या संकल्पनांवर अधिक प्रकाश टाकणारा ठरू शकतो.
मध्य इजिप्तमधील अल-घुरैफा या पुरातत्त्वीय क्षेत्रात ही दफनभूमी सापडली आहे. या दफनभूमीत अनेक महत्त्वपूर्ण वस्तू मिळाल्या आहेत, ज्या प्राचीन इजिप्शियन दफनविधींची सखोल माहिती देतात. यामध्ये प्रामुख्याने पुढील गोष्टींचा समावेश आहे: उत्तम स्थितीत जतन केलेल्या अनेक ममी, संरक्षणासाठी वापरले जाणारे विविध तावीज आणि देवतांच्या मूर्ती, मृतदेहातून काढलेले अवयव जतन करण्यासाठी वापरण्यात येणारी विशेष भांडी. 43 फूट लांब आणि उत्तम स्थितीत असलेला पॅपिरस स्क्रोल, जो या शोधाचा केंद्रबिंदू आहे.
इजिप्तच्या सर्वोच्च पुरातन वास्तू परिषदेचे सरचिटणीस मुस्तफा वझिरी यांनी सांगितले की, ‘ही दफनभूमी साधारणपणे इ.स.पूर्व 1550 ते इ.स.पूर्व 1070 या काळातील आहे. अल-घुरैफा परिसरात सापडलेला हा पहिलाच संपूर्ण पॅपिरस स्क्रोल आहे आणि तो अतिशय चांगल्या स्थितीत असल्याने त्याचे महत्त्व अधिक आहे.’ हा शोध प्राचीन इजिप्शियन संस्कृती, त्यांच्या श्रद्धा आणि मृत्यूनंतरच्या जीवनाबद्दलच्या त्यांच्या कल्पनांवर अधिक प्रकाश टाकेल, अशी आशा संशोधकांना आहे. या स्क्रोलमधील मजकुराचा सखोल अभ्यास केल्यानंतर अनेक नवीन रहस्ये उलगडण्याची शक्यता वर्तवण्यात येत आहे.