Goa nightclub fire
नवी दिल्ली : उत्तर गोव्यातील एका नाईट क्लबला लागलेल्या आगीमुळे संपूर्ण देश हादरला आहे. या घटनेत आतापर्यंत 25 लोकांचा मृत्यू झाला. या घटनेने भारतातील वेगाने विकसित होत असलेल्या नाईटलाईफ उद्योगासमोरील सुरक्षेच्या समस्या अधोरेखित केल्या आहेत. देशातील प्रमुख पार्टी हब असलेल्या गोव्यातील या घटनेमुळे येथील नियमांची चौकट पुरेशी आहे का? असा प्रश्न उपस्थित होतो. भारतात नाईट क्लब म्हणजे काय, तिथे काय घडते आणि तो चालवण्याचे नियम-कायदे काय आहेत, हे सविस्तरपणे जाणून घेऊया.
भारतामध्ये नाईट क्लब हे रात्रीच्या वेळी चालणारे एक मनोरंजनाचे स्थळ आहे, जे प्रामुख्याने तरूणाईला आणि पर्यटकांना आकर्षित करते. जागतिक व्याख्येनुसार, नाईट क्लब म्हणजे रात्री उघडणारी अशी ठिकाणे जिथे दारू, नृत्य, संगीत आणि इतर मनोरंजक क्रियाकलाप होतात.
यामध्ये साधारणपणे बार, डान्स फ्लोअर, डिस्को, लेझर लाईटिंग आणि लाईव्ह म्युझिक स्टेज असतात. ही ठिकाणे थिएटर किंवा स्टेडियमसारख्या मोठ्या स्थळांपेक्षा लहान असतात आणि बसण्याऐवजी उभे राहून पार्टी केली जाते. भारतात हे क्लब पब किंवा बार्सच्या स्वरूपात विकसित झाले आहेत, जे ब्रिटिश काळापासून आहेत.
वसाहतवादी काळात, क्लब संस्कृती प्रामुख्याने ब्रिटीश उच्चभ्रू लोकांसाठी होती, जसे की मुंबईतील रॉयल बॉम्बे यॉट क्लब किंवा चेन्नईचा मद्रास क्लब, जिथे सामाजिक भेटीगाठी, नृत्य आणि खेळ होत असत. स्वतंत्र भारतात विशेषतः दिल्ली, मुंबई, बंगळूरुसारख्या महानगरांमध्ये ही युवा संस्कृतीचे प्रतीक बनली. गोव्यात नाईट क्लब्स पर्यटनाचा अविभाज्य भाग आहेत. हे क्लब्स समुद्रकिनाऱ्याजवळ असून आंतरराष्ट्रीय दर्जाच्या सुविधा पुरवतात.
भारतीय नाईट क्लब्समध्ये डान्स बार्सचा एक वेगळा प्रकारही आहे, जिथे महिला नृत्य करतात, जे पाश्चात्य एरोटिक डान्सपेक्षा वेगळे आहे. यात सहसा २१ वर्षांवरील लोकांनाच परवानगी दिली जाते. भारताच्या विविधतेमुळे नाईट क्लब्स प्रादेशिक पातळीवर भिन्न आहेत. दिल्लीत हे डीजे बारच्या रूपात आहेत, तर गोव्यात हे मल्टीस्टोरी डिस्कोथेक्स आहेत.
भारतीय नाईट क्लब हे मनोरंजन, मित्र-मैत्रिणींच्या भेटीगाठी आणि विश्रांतीसाठी असतात. हे क्लब्स साधारणपणे रात्री १० ते पहाटे ३-४ वाजेपर्यंत चालतात. गोव्यात रात्री ३ पर्यंत तर इतर राज्यांमध्ये रात्री १ वाजेपर्यंत उघडे ठेवण्याची मर्यादा आहे. नाईट क्लब्सचे मुख्य आकर्षण नृत्य आणि संगीत असते, जिथे डीजे रेकॉर्ड केलेले संगीत मिक्स करतो किंवा लाईव्ह बँड सादरीकरण करतो. बॉलिवूड नाईट्स लोकप्रिय आहेत, जिथे हिंदी चित्रपटांच्या गाण्यांवर नृत्य केले जाते. हे विशेषतः तरुणांना आकर्षित करते.
नाईट क्लबमध्ये दारू, कॉकटेल, मॉकटेल आणि इतर सॉफ्ट ड्रिंक्स दिले जातात. हा क्लबच्या उत्पन्नाचा मोठा स्रोत असतो. ग्राहकांना आकर्षित करण्यासाठी थीम नाइट्स, लाईव्ह बँड आणि कॉन्सर्ट्सचे आयोजन केले जाते.