पुणे, पुढारी वृत्तसेवा: प्रतिस्पर्ध्याकडे असलेले प्रगत तंत्रज्ञान भविष्यात आपल्यासाठी चिंतेचे कारण असू शकते. बदलत्या काळानुसार तंत्रज्ञानाच्या प्रगतीकडे वेगाने वाटचाल करण्याची गरज ओळखूनच डाएट सारख्या संशोधन संस्थांवर विशेष जबाबदारी सोपवण्यात आली आहे. संरक्षण क्षेत्र हे अस्वच्छ तलाव नसून वाहणारी नदी आहे. म्हणूनच आपण अडथळ्यांवर मात करून पुढे जाण्यात यशस्वी होत आहोत. सायबर व अंतराळातून होणाऱ्या संभाव्य हल्ल्यास तोंड देण्यासाठी तंत्रज्ञान वेगाने विकसित करण्याची गरज असल्याचे मत संरक्षणमंत्री राजनाथसिंह यांनी पुण्यात मार्गदर्शन करताना व्यक्त केले.
पुणे येथील डिफेन्स इन्स्टिट्यूट ऑफ ॲडव्हान्स टेक्नॉलॉजी (डाएट) च्या १२ व्या दीक्षांत समारंभास संरक्षणमंत्री राजनाथ सिंह यांची प्रमुख उपस्थिती होती. यावेळी त्यांच्या हस्ते २६१ एमटेक/ एमएससी सह २८३ विद्यार्थ्यांना पदवी प्रदान केली. विविध विषयांतील पीएच.डी. विद्यार्थ्यांसह एकूण २० विद्यार्थ्यांना सुवर्णपदके देण्यात आली.
सध्याच्या जागतिक परिस्थितीत राष्ट्रांमधील सतत बदलत असलेल्या राजकीय आणि आर्थिक समीकरणांवर संरक्षणमंत्र्यांनी मोकळ्या गप्पा मारल्या. ते पुढे म्हणाले, संशोधन संस्थांना प्रगत तंत्रज्ञानातील क्रियाकलापांना गती देण्यासाठी तसेच सायबर आणि अंतराळाशी संबंधित उदयोन्मुख धोक्यांशी सामना करण्यासाठी भारत पूर्णपणे सक्षम बनवण्यासाठी प्रगती साधण्याचे लक्ष ठेवत आहे. विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाबरोबर युद्धाच्या पद्धती वेगाने विकसित होत आहेत. नॉन-कायनेटिक किंवा कॉन्टॅक्टलेस युद्धाला सामोरे जाण्यासाठी प्रगत तंत्रज्ञानामध्ये जलद प्रगती करण्याची गरज आहे, ज्याचे आज जग साक्ष देत आहे असेही त्यांनी स्पष्ट केले. अत्याधुनिक तंत्रज्ञान आणि संरक्षण संशोधन यांच्यातील घनिष्ट संबंध अधोरेखित करताना राजनाथ सिंह यांनी डाएट सारख्या संस्थांना नवीन नवकल्पना आणण्याचे आवाहन केले. जे केवळ संरक्षण क्षेत्रासाठीच उपयुक्त नाही तर देशहितासाठीही उपयुक्त ठरतील.
स्वावलंबनाचा अर्थ जगापासून अलिप्त राहणे नाही. "आज जग एक जागतिक गाव बनले आहे आणि त्याला वेगळे करणे शक्य नाही. आमच्या मित्र देशांच्या सुरक्षेच्या गरजा पूर्ण करताना आमच्या स्वतःच्या क्षमतेने आवश्यक उपकरणे/प्लॅटफॉर्म तयार करून सशस्त्र दलांच्या गरजा पूर्ण करणे हे देखील महत्त्वाचे लक्ष म्हणून पाहिले पाहिजे.
राष्ट्रीय हिताच्या अनुषंगाने जागतिक समस्यांवर स्वतंत्र निर्णय घेऊ शकत नाही. आम्ही अधिक उपकरणे आयात करतो; त्याचा अधिक प्रतिकूल परिणाम आमच्या व्यापार संतुलनावर होईल. आयातदार होण्याऐवजी निव्वळ निर्यातदार होण्याचे आमचे ध्येय आहे. यामुळे केवळ आपली अर्थव्यवस्था मजबूत होणार नाही, तर रोजगाराच्या संधीही वाढतील," .
स्वावलंबनाला चालना देण्यासाठी संरक्षण मंत्रालयाने उचललेल्या अनेक पावलांची यादी केली आहे, ज्यामध्ये ४११ उपकरणे असलेल्या सशस्त्र दलांसाठी चार सकारात्मक स्वदेशीकरण यादी जाहीर करणे समाविष्ट आहे.
स्टार्टअपसाठी ६ हजारापेक्षा अधिक अर्ज
भारत हे स्टार्ट-अप्ससाठी दुसऱ्या क्रमांकाचे सर्वात मोठे केंद्र आहे. या माध्यमातून विशेषतः संरक्षण मंत्रालयाला सतत नवनवीन कल्पना येत आहेत, ही एक चांगली बाब आहे. "डिफेन्स इंडिया स्टार्ट-अप चॅलेंजच्या गेल्या सात आवृत्त्यांमध्ये ६ हजार हून अधिक अर्ज प्राप्त झाले होते. जे भारतीय स्टार्ट-अप्स संरक्षण क्षेत्रातील स्वावलंबनाच्या प्रयत्नात महत्त्वपूर्ण योगदान देत आहेत, त्यांचे आता आणखी पेटंटसाठी अर्ज दाखल केले जात आहेत.
ब्रह्मस्त्र, लढाऊ विमाने तयार
भारत रायफल, ब्रह्मोस क्षेपणास्त्रे, हलकी लढाऊ विमाने आणि स्वदेशी विमानवाहू वाहक तयार करत आहे. संरक्षण निर्यातीत अलिकडच्या वर्षांत अनेक पटींनी वाढ झाली आहे. भारत अनेक देशांना संरक्षण उपकरणे निर्यात करत आहे, अनेकांनी देशाच्या उत्पादन क्षमतेमध्ये स्वारस्य आणि विश्वास दाखवला आहे.
दीक्षांत समारंभात संरक्षणमंत्री राजनाथसिंह यांनी डाएटमध्ये केलेल्या विविध सीमावर्ती संशोधन उपक्रमांच्या प्रयोगशाळेतील प्रात्यक्षिकांची पाहणी केली. ज्यात मुक्त-स्पेस एन्टँगलमेंट वितरण प्रात्यक्षिक, डाएट मधील स्टार्ट-अपने विकसित केलेले बायोमेडिकल हेल्थ-केअर डिव्हाइस, न्यूक्लियर-डायमंड बॅटरी, ड्रोन इंटरसेप्शन आणि कॉम्बॅट टेक्नॉलॉजी, तेरा यांचा समावेश होता.