बारामती : ॲग्रीकल्चरल डेव्हलपमेंट ट्रस्ट, बारामती संचलित कृषी विज्ञान केंद्रातील तज्ज्ञांनी ‘भीमथडी सिलेक्शन’ हा सीताफळाचा नवीन वाण सिलेक्शन पद्धतीने विकसित केला आहे. या वाणाला ‘पिकवान संरक्षण व शेतकरी हक्क कायदा कलम 2001’ नवी दिल्ली यांच्या अंतर्गत स्वामित्व हक्क (पेटंट) मिळाला आहे.(Latest Pune News)
केंद्रीय कृषी व शेतकरी या अंतर्गत यासंबंधीचे नोंदणी प्रमाणपत्र कृषी विज्ञान केंद्र, बारामतीला मिळाले आहे. सन- 2023 मध्ये पेरूचा ‘रत्नदीप’ वाणास स्वामित्व व हक्क प्रमाणपत्र मिळाले होते आणि आता सीताफळाच्या ‘भीमथडी सिलेक्शन’ वाणास सुद्धा स्वामित्व हक्क प्राप्त झाला आहे. अशा प्रकारचे नोंदणी प्रमाणपत्र मिळालेले देशातील पहिले कृषी विज्ञान केंद्र आहे. फळ संशोधन केंद्र, संगारेड्डी, तेलंगणा येथील आणलेल्या सीताफळाचा ‘बाळानगर’ या वाणामधून निवड पद्धतीने ‘भीमथडी सिलेक्शन’ हा नवीन वाण विकसित करण्यात आला आहे, अशी माहिती कृषी विज्ञान केंद्रातील विषय विशेषज्ञ (उद्यान विद्या) यशवंत जगदाळे यांनी दिली.
ते म्हणाले की, सन 2013 पासून कृषी विज्ञान केंद्रमध्ये भीमथडी सिलेक्शन या वाणाच्या निर्मितीचे संशोधन सुरू होते. स्वामित्व हक्क प्रमाणपत्रामुळे या नवीन वाणावर बारामती कृषी विज्ञान केंद्राचा अधिकार असणार आहे. या वाणाचे कलम तयार करणे आणि त्याची विक्री करणे यांचे सर्व अधिकार केंद्राकडे राहणार आहेत.
या सीताफळ वाणाची नोंदणी करण्याच्या कामात पीक वाण संरक्षण आणि शेतकरी हक्क कायदा, कृषी व शेतकरी कल्याण मंत्रालयाच्या पुणे शाखा कार्यालयाचे डेप्युटी रजिस्टार डॉ. शिवाजी गुरव, बेंगलोरच्या भारतीय बागवानी अनुसंधान संस्थान संस्थेचे प्रमुख शास्त्रज्ञ डॉ. टी. सक्तीवेल यांचे मोलाचे सहकार्य मिळाले.
ॲग्रीकल्चरल डेव्हलपमेंट ट्रस्टचे चेअरमन राजेंद्र पवार, विश्वस्त विष्णुपंत हिंगणे, मुख्य कार्यकारी अधिकारी नीलेश नलावडे, कृषी विज्ञान केंद्राचे प्रमुख डॉ. धीरज शिंदे यांनी या संशोधनाबद्दल जगदाळे यांच्यासह त्यांच्या सर्व सहकाऱ्यांचे अभिनंदन केले.
फळे आकर्षक आणि आकाराने मोठी असतात. गरामधील पाकळ्यांची संख्या अधिक, घट्ट आणि रसालदार गर, उत्तम स्वाद आहे. झाडावरील फळांची संख्या 110 ते 150 असून एका फळाचे वजन 320 ते 360 ग्राम असते. बियांचे प्रमाण कमी (30 ते 35) असते. तर फळामध्ये गराचे प्रमाण जास्त आल्यामुळे प्रक्रिया उद्योगासाठी चांगली मागणी राहते.