अनेक लोक दिवसभराच्या थकव्यानंतर किंवा आळसामुळे रात्री झोपण्यापूर्वी ब्रश न करताच झोपी जातात. ही सवय आपल्याला छोटी वाटत असली तरी, दीर्घकाळ हीच सवय ठेवल्यास ती तुमच्या आरोग्यासाठी आणि दातांसाठी अत्यंत धोकादायक ठरू शकते.
आरोग्य तज्ज्ञ नेहमी दिवसातून दोन वेळा सकाळी उठल्यावर आणि रात्री झोपण्यापूर्वी ब्रश करण्याचा सल्ला देतात. रात्री ब्रश करणे का आवश्यक आहे, आणि या सवयीमुळे कोणते मोठे नुकसान होऊ शकते, हे समजून घेऊया.
रात्री ब्रश न केल्यास तोंडात दिवसभर जमा झालेले अन्नकण आणि जीवाणू (Bacteria) रात्रभर सक्रिय राहतात. यामुळे खालील गंभीर समस्या उद्भवू शकतात:
बॅक्टेरिया: दिवसभर खाल्लेल्या अन्नाचे कण दातांवर तसेच राहतात. रात्री झोपताना आपल्या तोंडात लाळेचे प्रमाण नैसर्गिकरित्या खूप कमी होते. लाळ कमी झाल्यामुळे, तोंडात नैसर्गिकरित्या होणारी स्वच्छता थांबते.
परिणाम: रात्रभर हे जीवाणू अन्नाचे तुकडे खाऊन ऍसिड तयार करतात. हे ऍसिड दातांच्या इनॅमलला दातांच्या बाहेरील संरक्षक कवच नुकसान पोहोचवते. यामुळे दातांवर पिवळसर थर जमा होतो आणि संसर्ग वाढतो.
2. दात किडणे:
प्लाकचा थर जसजसा जाड होतो, तसतसे ऍसिडमुळे दातांमध्ये किड तयार होऊ लागते.
रात्री ब्रश न केल्यास तोंडातील बॅक्टेरिया हिरड्यांच्या आत प्रवेश करतात. यामुळे हिरड्यांना सूज येते, रक्त येते आणि गंभीरपणे पायरिया सारखे आजार होतात. पायरिया वाढल्यास दात लवकर कमजोर होऊन पडू शकतात.
तोंडात रात्रभर जमा झालेले आणि वाढलेले जीवाणू सल्फरयुक्त वायू तयार करतात, ज्यामुळे सकाळी उठल्यावर तीव्र दुर्गंधी येते.
ही दुर्गंधी फक्त सकाळीच नाही, तर तोंडाचा संसर्ग जास्त झाल्यास दिवसभरही राहू शकते.
हा सर्वात गंभीर आणि अनेकदा दुर्लक्षित केलेला धोका आहे. वैद्यकीय अभ्यास आणि संशोधनानुसार, हिरड्यांमध्ये दीर्घकाळ संसर्ग आणि सूज असलेले जीवाणू रक्ताभिसरण संस्थेत मिसळू शकतात.
हे जीवाणू हृदयाच्या रक्तवाहिन्यांपर्यंत पोहोचून सूज निर्माण करतात, ज्यामुळे रक्ताच्या गुठळ्या तयार होण्याची शक्यता वाढते. यामुळे हृदयविकार , हार्ट अटॅक आणि स्ट्रोकचा धोका वाढू शकतो.
रात्रीचे ब्रशिंग हे फक्त फॉर्मेल्टी नसून गरज आहे:
वेळ: रात्रीचे जेवण झाल्यानंतर आणि झोपण्यापूर्वी लगेच ब्रश करा.
अवधी: किमान दोन मिनिटे ब्रश करा, दातांच्या सर्व बाजूंनी आणि कोपऱ्यातून स्वच्छता करा.
टूथपेस्ट: फ्लोराईड युक्त टूथपेस्टचा वापर करा.
जीभ स्वच्छता: जीवाणू आणि दुर्गंधी निर्माण करणारे घटक काढून टाकण्यासाठी जीभ स्वच्छ करा.
फ्लॉसिंग (Flossing): दातांमधील फटीतून अन्नाचे कण काढण्यासाठी डेंटल फ्लॉस वापरणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
रात्री ब्रश न करण्याची सवय ही एक छोटी चूक वाटू शकते, पण त्याचे दीर्घकालीन परिणाम खूप मोठे आणि गंभीर असू शकतात. निरोगी दात आणि सुरक्षित हृदयासाठी रात्री झोपण्यापूर्वी ब्रश करणे ही सवय तुमच्या दिनचर्येचा अविभाज्य भाग बनवा.