महिलांमध्ये सततचा थकवा, स्नायूंमध्ये पेटके येणे आणि हाडांचे कमकुवत होणे ही एक सामान्य समस्या बनली आहे. यामागे अनेकदा कॅल्शियमच्या कमतरतेचे महत्त्वाचे कारण असते. स्त्रियांच्या आरोग्यासाठी कॅल्शियम हा एक अत्यावश्यक घटक आहे, ज्याच्या कमतरतेमुळे गंभीर परिणाम होऊ शकतात. चला, जाणून घेऊया याची लक्षणे आणि ही कमतरता दूर करण्याचे सोपे उपाय.
पुरुषांच्या तुलनेत महिलांना त्यांच्या आयुष्याच्या विविध टप्प्यांवर कॅल्शियमची जास्त गरज असते. मासिक पाळी, गरोदरपण, स्तनपान आणि विशेषतः मेनोपॉजनंतर (रजोनिवृत्ती) शरीरातील इस्ट्रोजेन हार्मोनची पातळी कमी झाल्यामुळे हाडांची घनता वेगाने कमी होऊ लागते. यामुळे ऑस्टियोपोरोसिससारख्या आजारांचा धोका वाढतो. त्यामुळे महिलांनी कॅल्शियमच्या सेवनाकडे विशेष लक्ष देणे गरजेचे आहे.
शरीरात कॅल्शियमची कमतरता निर्माण झाल्यावर खालील लक्षणे दिसू लागतात. याकडे दुर्लक्ष करणे धोक्याचे ठरू शकते.
सतत थकवा आणि अशक्तपणा: कोणतेही विशेष काम न करताही थकवा जाणवणे.
हाडे आणि सांधेदुखी: कंबर, पाठ आणि सांध्यांमध्ये सतत वेदना होणे.
स्नायूंमध्ये पेटके येणे: पाय, हात किंवा पाठीच्या स्नायूंमध्ये अचानक पेटके येणे किंवा आखडल्यासारखे वाटणे.
नखे ठिसूळ होणे: नखे कमकुवत होऊन सहज तुटणे.
दात कमकुवत होणे: दातदुखी, दात किडणे किंवा हिरड्यांच्या समस्या वाढणे.
केस गळणे: केसांची वाढ खुंटणे आणि केस कोरडे होणे.
अनियमित हृदयाचे ठोके: गंभीर प्रकरणांमध्ये हृदयाच्या ठोक्यांवरही परिणाम होऊ शकतो.
योग्य आहार आणि जीवनशैलीत काही सोपे बदल करून कॅल्शियमची कमतरता सहजपणे भरून काढता येते.
1. आहारातील बदल:
दुग्धजन्य पदार्थ: दूध, दही, पनीर, ताक आणि चीज हे कॅल्शियमचे सर्वोत्तम स्रोत आहेत. दररोजच्या आहारात त्यांचा समावेश करा.
हिरव्या पालेभाज्या: पालक, मेथी, ब्रोकोली आणि कोबी यांसारख्या भाज्यांमध्ये भरपूर कॅल्शियम असते.
नाचणी (Ragi): नाचणी हे कॅल्शियमचे भांडार आहे. नाचणीची भाकरी, लाडू किंवा आंबील यांचा आहारात समावेश करणे अत्यंत फायदेशीर आहे.
बिया आणि सुकामेवा: तीळ, चिया सीड्स, बदाम आणि अंजीर यांमध्ये कॅल्शियम मुबलक प्रमाणात आढळते.
इतर पदार्थ: सोयाबीन, टोफू, आणि संत्र्यासारख्या फळांमधूनही शरीराला कॅल्शियम मिळते.
व्हिटॅमिन डी आवश्यक: शरीरात कॅल्शियम शोषले जाण्यासाठी व्हिटॅमिन डी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. यासाठी रोज सकाळी १५-२० मिनिटे कोवळ्या उन्हात बसा.
नियमित व्यायाम: चालणे, जॉगिंग, योगासने किंवा हलके वजन उचलण्याचे व्यायाम केल्याने हाडे मजबूत होतात.
व्यसनांपासून दूर राहा: अतिरिक्त चहा-कॉफी, धूम्रपान आणि मद्यपान शरीरातील कॅल्शियम शोषण्याच्या प्रक्रियेत अडथळा आणतात. त्यामुळे त्यांचे सेवन टाळा.
जर कॅल्शियमची कमतरता जास्त असेल, तर डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय कोणतेही सप्लिमेंट्स (गोळ्या) घेऊ नका. डॉक्टर तुमच्या गरजेनुसार योग्य डोस ठरवून देतील.
थोडक्यात, महिलांनी आपल्या आरोग्याकडे वेळीच लक्ष दिल्यास आणि संतुलित आहार घेतल्यास कॅल्शियमच्या कमतरतेसारख्या समस्यांपासून दूर राहणे सहज शक्य आहे.