नवी दिल्ली : जागतिक आरोग्य संघटनेच्या मते, तणावाची व्याख्या एखाद्या कठीण परिस्थितीमुळे होणारी चिंता किंवा मानसिक दबाव अशी केली जाऊ शकते. ताण हा एक नैसर्गिक मानवी प्रतिसाद आहे जो आपल्याला आपल्या जीवनातील आव्हाने आणि धमक्यांना सामोरे जाण्यास प्रवृत्त करतो. तणावामुळे कॉर्टिसोल आणि एड्रेनालाईनसारख्या तणाव संप्रेरकांची पातळी वाढते ज्यामुळे तुमच्या शरीरात इन्सुलिन प्रतिरोधक क्षमता वाढते. इन्सुलिन हा आपल्या शरीरात तयार होणारा हार्मोन आहे जो रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतो. जेव्हा ते शरीरात योग्यरीत्या कार्य करत नाही तेव्हा शरीरात साखर वाढू लागते.
देशात मधुमेहाचा प्रसार झपाट्याने होत आहे. भयावह बाब म्हणजे केवळ प्रौढच नाही तर तरुण आणि लहान मुलेही याला मोठ्या प्रमाणात बळी पडत आहेत. मधुमेहामध्ये तुमचे शरीर आवश्यक इन्सुलिन तयार करू शकत नाही किंवा जेवढे इन्सुलिन तयार होते, ते शरीर योग्यरीत्या वापरण्यास सक्षम नसते. त्यामुळे रक्तातील साखरेचे प्रमाण वाढू लागते. इन्सुलिन हा एक संप्रेरक आहे जो अन्नातून साखर शरीराच्या पेशींमध्ये वाहून नेतो. तर दुसरीकडे तणावाचे कारण मानसिक असू शकते; परंतु त्याचा व्यक्तीच्या शारीरिक आरोग्यावरही वाईट परिणाम होतो.
इन्सुलिनच्या अपुर्‍या उत्पादनामुळे रक्तात साखर राहते. त्यामुळे मधुमेहाचा धोका वाढतो. मधुमेहाचा हळूहळू शरीराच्या इतर भागांवर परिणाम होऊ लागतो. मधुमेहामुळे तुमचे डोळे, किडनी, यकृत, हृदय आणि पाय यांच्याही समस्या आहेत. खाण्या-पिण्याच्या चुकीच्या सवयी, खराब जीवनशैली आणि शारीरिक हालचालींचा अभाव यामुळे बहुतांश लोक टाईप 2 मधुमेहाचे बळी ठरत आहेत; पण तणाव आणि दबाव देखील तुमच्या रक्तातील साखर वाढवू शकतो? तणाव आणि चिंता यांचा तुमच्या खाण्याच्या सवयी आणि जीवनशैलीवर परिणाम होत असल्याचे आरोग्य तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.
प्रत्येकाकडे तणावावर मात करण्याचे वेगवेगळे मार्ग आहेत. उद्यान, बाग किंवा कोणत्याही हिरव्यागार जागेत फेरफटका मारल्याने तुमचे मन शांत होईल आणि तणाव दूर होईल. नृत्य हा एक उत्तम व्यायाम आहे जो तणाव दूर करतो. योग करा, प्राणायाम करा, ध्यान करा, संगीत ऐका, पुस्तके वाचा, चित्रपट पाहा, मित्रांशी बोला, कुटुंबासोबत दर्जेदार वेळ घालवा. कॅफिन, अल्कोहोल, धूम्रपान मर्यादित करा. पुरेशी झोप घेण्याचा प्रयत्न करा, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.