काही आठवड्यांपूर्वी भारतासह जगभरात 'ब्लड मून' (Blood Moon) दिसल्यानंतर, आता पुन्हा एकदा आकाशात एका नेत्रदीपक खगोलीय घटना दिसणार असल्याचे समजते. यावेळी जगभरातील खगोलप्रेमींना 'सुपरमून' चे (Supermoon) अद्भुत दर्शन होणार आहे. हा सुपरमून ६ ऑक्टोबर २०२५ रोजी दिसणार आहे.
हा काही सामान्य पौर्णिमेचा चंद्र नाही. या रात्री चंद्र त्याच्या नेहमीच्या आकारापेक्षा १४% मोठा आणि सुमारे ३०% अधिक तेजस्वी दिसेल. रात्रीच्या आकाशात तो एखाद्या विशाल, तेजस्वी गोळ्याप्रमाणे दिसेल, असेही शास्त्रज्ञांनी म्हटले आहे.
जेव्हा चंद्र पूर्ण असतो (पौर्णिमा) आणि त्याचवेळी तो पृथ्वीच्या सर्वात जवळच्या कक्षेत (Perigee - पेरीजी) असतो, तेव्हा या स्थितीला 'सुपरमून' म्हणतात. चंद्र पृथ्वीभोवती लंबवर्तुळाकार (Oval) कक्षेत फिरतो. यामुळे त्याचे पृथ्वीपासूनचे अंतर सतत जेव्हा चंद्र पृथ्वीच्या सर्वात जवळ असतो, त्या बिंदूला 'पेरीजी' म्हणतात. याउलट, जेव्हा तो सर्वात दूर असतो, त्याला 'अपोजी' म्हणतात. चंद्र पेरीजीजवळ असल्यामुळे, चंद्र सामान्य पौर्णिमेच्या चंद्रापेक्षा खूप मोठा आणि अधिक चमकदार दिसतो.
सुपरमून सोमवारी ६ ऑक्टोबर २०२५ रोजी आकाशात दिसेल. (भारतात रात्री ११:४७ वाजता तो आपल्या सर्वोच्च पौर्णिमेच्या टप्प्यावर असेल, परंतु चंद्रोदय झाल्यावर तो पाहणे अधिक चांगले.)
पाहण्यासाठी खास वेळ: चंद्र क्षितिजावर उगवत असताना पाहण्याचा प्रयत्न करा. या वेळी 'मून इल्यूजन' (Moon Illusion) नावाच्या एका दृष्टीभ्रमामुळे चंद्र आणखी मोठा दिसू शकतो.
कुठे पाहावा: सुपरमून पाहण्यासाठी कोणत्याही विशेष उपकरणांची गरज नाही. आकाश निरभ्र असल्यास, तुम्ही फक्त घराबाहेर पडून किंवा छतावरून तो सहज पाहू शकता. सर्वोत्तम दृश्यासाठी, शहराच्या प्रकाशापासून दूर असलेल्या ठिकाणी जाण्याचा प्रयत्न करा.
सुपरमूनसोबतच, ६ ते १० ऑक्टोबर दरम्यान आकाशावर लक्ष ठेवणाऱ्या लोकांना 'ड्रॅकोनिड उल्का वर्षाव' (Draconid Meteor Shower) देखील पाहता येईल. हा उल्का वर्षाव पर्सेइड्स (Perseids) इतका तीव्र नसला तरी, कधीकधी यात अचानक उल्कांचा मोठा झोत (Burst of Activity) दिसू शकतो. ऑक्टोबरमधील हा सुपरमून केवळ रात्रीला अधिक प्रकाशमान करणार नाही, तर विश्वाच्या चमत्कारांशी पुन्हा जोडले जाण्याची एक सुंदर संधी देईल.