नवी दिल्ली : भारताची आघाडीची अवकाश-तंत्रज्ञान (space-tech) स्टार्टअप कंपनी GalaxEyeने आपल्या महत्त्वाकांक्षी उपग्रह मालिकेची (satellite constellation) घोषणा केली आहे. या मालिकेतील त्यांचा पहिला आणि सर्वात महत्त्वाचा उपग्रह 'मिशन दृष्टी' (Mission Drishti) २०२६ च्या पहिल्या तिमाहीत प्रक्षेपित होणार आहे.
हे प्रक्षेपण GalaxEye च्या मोठ्या उपक्रम कार्यक्रमाचे नेतृत्व करेल, ज्यात कंपनीचे २०२९ पर्यंत ८ ते १२ उपग्रह अवकाशात स्थापित करण्याचे उद्दिष्ट आहे. या उपग्रहांमुळे जवळपास रिअल-टाइम (near real-time) पृथ्वी निरीक्षण (Earth observation) करण्याची क्षमता प्राप्त होईल, जी भू-अवकाशीय बुद्धिमत्तेच्या (geospatial intelligence) क्षेत्रात क्रांती घडवून आणेल.
'मिशन दृष्टी' हा भारतातील खासगीरित्या तयार केलेला सर्वात मोठा उपग्रह असून त्याचे वजन १६० किलोग्राम आहे. विशेष म्हणजे, हा देशातील आतापर्यंतचा सर्वाधिक रिझोल्यूशन (उच्च-स्पष्टता) असलेला उपग्रह आहे. या उपग्रहात GalaxEyeचे खास SyncFused Opto-SAR तंत्रज्ञान वापरले गेले आहे. हे तंत्रज्ञान सिंथेटिक ॲपर्चर रडार (SAR) आणि उच्च-रिझोल्यूशन ऑप्टिकल सेन्सर्सला एकाच प्लॅटफॉर्मवर एकत्रित करते. या अद्वितीय डिझाइनमुळे 'दृष्टी' कोणत्याही हवामानात आणि दिवसाच्या कोणत्याही वेळी सातत्यपूर्ण, उच्च-परिशुद्धतेचे छायाचित्रण (imaging) प्रदान करू शकेल—ज्याला "सर्व-हवामान, सर्व-वेळ" पृथ्वी निरीक्षण म्हटले जात आहे.
'दृष्टी' उपग्रह सरकार, संरक्षण संस्था आणि उपयोगिता (utilities), पायाभूत सुविधा (infrastructure), कृषी (agriculture), वित्त आणि विमा यांसारख्या उद्योगांसाठी उपयुक्त ठरणार आहे.
मुख्य उपयोग: सीमा पाळत (border surveillance), आपत्ती प्रतिसाद (disaster response) आणि पायाभूत सुविधांचे निरीक्षण यांचा समावेश आहे.
या उपग्रहाचे रिझोल्यूशन १.५ मीटर इतके अप्रतिम आहे. म्हणजेच, प्रतिमेतील प्रत्येक पिक्सेल पृथ्वीवरील केवळ १.५ x १.५ मीटर क्षेत्र दर्शवतो. यामुळे पर्यावरणीय आणि रचनात्मक बुद्धिमत्तेमध्ये एक नवीन मानक स्थापित होईल.
GalaxEyeचे CEO सुयश सिंग म्हणाले, “'मिशन दृष्टी'मुळे कृती आधारित डेटाचा (actionable data) नवा अध्याय सुरू होईल आणि निर्णय घेणाऱ्यांसाठी अवकाश तंत्रज्ञान हे बुद्धिमत्तेमध्ये रूपांतरित होईल.”प्रक्षेपणापूर्वी 'दृष्टी'ने इस्रोच्या (ISRO) यू आर राव सॅटेलाइट सेंटर येथे यशस्वीरित्या कठोर संरचनात्मक चाचण्या पूर्ण केल्या आहेत, ज्यामुळे अवकाशातील अत्यंत परिस्थितीतही त्याची लवचिकता सिद्ध झाली आहे.
संरक्षण, कृषी आणि वित्त यांसारख्या क्षेत्रांमध्ये प्रगत, एआय-शक्तीवर चालणाऱ्या (AI-powered) उपग्रह इमेजिंगमध्ये जागतिक स्तरावर स्वारस्य वाढत असताना, GalaxEye च्या या नवकल्पनामुळे भारत विकसित होत असलेल्या पृथ्वी निरीक्षण बाजारपेठेमध्ये आघाडीवर उभा राहील, असे संकेत मिळत आहेत.