सत्यजित दुर्वेकर
विमा पॉलिसीमध्ये अनेक गोष्टी कव्हरमधून वगळल्या जातात आणि अनेक अटी-शर्थी घातल्या जातात. पॉलिसीधारकाने खरेदीच्या वेळी या गोष्टी लक्षात घेतल्या नाहीत तर त्याचा परिणाम कमी पेआउट आणि क्लेम सेटलमेंटच्या वेळी होऊ शकतो.
नुकत्याच झालेल्या कॉन्फेडरेशन ऑफ इंडियन इंडस्ट्री समिटमध्ये, भारतीय विमा नियामक आणि विकास प्राधिकरणाचे सदस्य सत्यजित त्रिपाठी यांनी स्पष्टपणे सांगितले की, सामान्य विमा आणि आरोग्य विम्योमधील तक्रारी प्रामुख्याने दाव्यांच्या आधारे पेमेंट करण्यासाठी असतात . ते म्हणाले की अनेक प्रकरणांमध्ये दिलेली रक्कम दाव्यापेक्षा खूपच कमी असते किंवा दावे फेटाळले जातात.
विमा पॉलिसीमध्ये अनेक अटी-शर्थी घातल्या जातात. विमा पॉलिसी ग्राहक अनेकदा अटी व शर्ती न वाचता स्वाक्षरी करतात. यामुळे कव्हरेजविषयीचे त्यांचे ज्ञान बरेचदा अपूर्ण असते.
काही पॉलिसी रुग्णालयात दाखल करताना खोलीचे भाडे, शस्त्रक्रिया आणि उपचारांवर होणार्‍या खर्चासाठी मर्यादा घालतात. उदाहरणार्थ, जुन्या पॉलिसींमध्ये रुग्णालयातील खोलीच्या भाड्यासाठी एक निश्चित रक्कम किंवा विम्याच्या रकमेच्या 1 टक्के कव्हरेज दिले जाते.जर पॉलिसीधारक विहित मर्यादेपेक्षा जास्त किमतीची खोली निवडत असेल तर, विमाकर्ता दाव्याची रक्कम कापून घेऊ शकतो. जास्त भाडे असणार्‍या खोलीत राहिल्यास संपूर्ण बिलावर प्रमाणानुसार कमी पैसे मिळू शकतात.
बर्‍याच पॉलिसींमध्ये विशेषत: ज्येष्ठ नागरिकांसाठी, को-पेमेंटची तरतूद देखील समाविष्ट आहे. को-पेमेंट 20 टक्के असल्यास, विमा कंपनी फक्त 80 टक्के बिल भरते आणि उर्वरित 20 टक्के बिल विमाधारकाला स्वतःच्या खिशातून भरावे लागते.
त्याचप्रमाणे, 1 लाख रुपयांची वजावट असलेल्या पॉलिसींच्या बाबतीत, विमाधारकाला या रकमेपर्यंतचे बिल भरावे लागते. विमाकर्ता फक्त त्या मर्यादेपेक्षा जास्त बिले कव्हर करतो.
कॉस्मेटिक सर्जरीसारखे काही उपचार बरेचदा विमा पॉलिसींमध्ये समाविष्ट नसतात. अशा वेळी विमा संरक्षणाच्या बाहेरच्या या गोष्टींसाठी केलेले दावे फेटाळले जातात.
उपचारादरम्यान वापरलेले पीपीई (वैयक्तिक संरक्षणात्मक उपकरणे) किट, हातमोजे आणि मुखवटे यांसारख्या वस्तूंचा सहसा विमा संरक्षणामध्ये समावेश केला जात नाही, पण एकूण बिलामध्ये उपभोगाच्या वस्तूंचा वाटा 7 ते 10 टक्के असू शकतो. अनेक आरोग्य विमा पॉलिसींमध्ये ग्राहकोपयोगी वस्तूंचा समावेश होत नाही.
विमाकर्ते काही खर्चांना अनावश्यक किंवा अपारंपरिक खर्च म्हणून वर्गीकृत करू शकतात आणि ते कव्हर करण्यास नकार देऊ शकतात. अतिरिक्त अन्न किंवा कॉस्मेटिक वस्तूंसारखे गैर-वैद्यकीय खर्च कव्हरच्या कक्षेबाहेर ठेवले जातात. विमाकर्ते असा खर्च कव्हर करत नाहीत.
हे लक्षात घेता आरोग्य विमा पॉलिसी खरेदी करताना, दस्तावेज काळजीपूर्वक वाचणे आणि समजून घेणे आवश्यक आहे. पॉलिसीमध्ये काय समाविष्ट आहे आणि काय वगळले आहे ते नीट समजून घ्यायला हवे.
यावर दुसरा उपाय म्हणजे सर्वसमावेशक आरोग्य कव्हरेज असलेली पॉलिसी खरेदी करावी. यासाठी अनेक विमा कंपन्या आता उपभोग्य वस्तूंसाठी पर्याय देतात. तसेच विमा कंपनीच्या नेटवर्क हॉस्पिटलमध्ये उपचार घेणे देखील शहाणपणाचे आहे. यामुळे वजावट कमी होते.
तसेच आपल्यावर काही अन्याय झाला आहे किंवा विमाकर्त्यांकडून फसवणूक झाली आहे असे वाटल्यास विमा लोकपालकडे तक्रार करू शकता किंवा दुसर्‍या विमा कंपनीकडे जाऊ शकता.