आज जागतिक हृदय दिन (World Heart Day) साजरा केला जात आहे. या दिवसाचे मुख्य उद्दिष्ट लोकांना हृदयविकारांपासून (Heart Diseases) वाचण्यासाठी जागरूक करणे हे आहे. हृदय हा आपल्या शरीराचा सर्वात महत्त्वाचा पंप आहे आणि त्याचे आरोग्य पूर्णपणे आपल्या आहारावर (Diet) अवलंबून असते.
आरोग्य तज्ज्ञांच्या मते, संतुलित आणि हृदयासाठी अनुकूल (Heart-Friendly) आहार घेतल्यास उच्च रक्तदाब (High Blood Pressure), उच्च कोलेस्टेरॉल (High Cholesterol) आणि लठ्ठपणा (Obesity) यांसारख्या हृदयविकारांना आमंत्रण देणाऱ्या प्रमुख समस्यांवर नियंत्रण ठेवता येते. निरोगी हृदयासाठी आपल्या रोजच्या आहारात कोणते बदल करावे आणि काय खावे, याबद्दल माहिती घेऊया.
हृदयाचे आरोग्य जपण्यासाठी खालील 'सुपरफूड्स' (Superfoods) तुमच्या आहारात नक्की समाविष्ट करा:
1. फायबरयुक्त अन्न (Fiber-Rich Foods):
ओट्स आणि बार्ली: यामध्ये विरघळणारे फायबर (Soluble Fiber) भरपूर असते, जे शरीरातील LDL (बॅड) कोलेस्टेरॉल कमी करण्यास मदत करते.
संपूर्ण धान्य (Whole Grains): गहू, तपकिरी तांदूळ (Brown Rice) आणि बाजरी यांसारख्या धान्यांमध्ये फायबर आणि व्हिटॅमिन बी (Vitamin B) असते, जे रक्तवाहिन्यांचे आरोग्य जपतात.
2. हिरव्या पालेभाज्या आणि फळे (Greens and Fruits):
पालेभाज्या: पालक आणि ब्रोकोली यांमध्ये व्हिटॅमिन के (Vitamin K) आणि नायट्रेट्स (Nitrates) असतात, जे रक्तदाब नियंत्रित ठेवण्यास आणि रक्तवाहिन्यांची कार्यक्षमता सुधारण्यास मदत करतात.
बेरीज (Berries): स्ट्रॉबेरी, ब्लूबेरी यांसारख्या फळांमध्ये अँथोसायनिन्स (Anthocyanins) नावाचे अँटिऑक्सिडंट्स असतात, जे हृदयविकाराचा धोका कमी करतात.
केळी: यात पोटॅशियम जास्त असते, जे सोडियम (Sodium) चे प्रमाण नियंत्रित ठेवून रक्तदाब सामान्य ठेवण्यास मदत करते.
3. हेल्दी फॅट्स आणि नट्स (Healthy Fats & Nuts):
ओमेगा-३ फॅटी ऍसिडस्: हे हृदयासाठी सर्वोत्तम फॅट्स आहेत. हे रक्त गोठण्यास (Clotting) प्रतिबंध करतात आणि ट्रायग्लिसराइड्स (Triglycerides) कमी करतात. यासाठी मासे (Fish) – उदा. सॅल्मन, अक्रोड (Walnuts) आणि जवसाच्या बिया (Flaxseeds) खा.
ऑलिव्ह तेल (Olive Oil): स्वयंपाकासाठी या हेल्दी तेलाचा वापर करा.
हृदयाचे आरोग्य जपायचे असल्यास खालील पदार्थांचे सेवन कमी करणे किंवा पूर्णपणे टाळणे आवश्यक आहे:
प्रक्रिया केलेले आणि जंक फूड: चिप्स, पॅकबंद स्नॅक्स, आणि तळलेले पदार्थ (Junk Food) यामध्ये मीठ, साखर आणि अस्वास्थ्यकर चरबी (Unhealthy Fats) जास्त असते, ज्यामुळे कोलेस्टेरॉल आणि रक्तदाब वाढतो.
लाल मांस (Red Meat): यातून संतृप्त चरबी (Saturated Fat) आणि कोलेस्टेरॉल वाढते. त्याऐवजी चिकन (Lean Meat) किंवा सोया उत्पादने खा.
जास्त मीठ (Sodium): पॅकबंद पदार्थ, लोणची आणि सॉसमध्ये मीठ जास्त असते. यामुळे रक्तदाब वाढतो. दिवसातून ५ ग्रॅमपेक्षा (१ चमचा) कमी मीठ खाण्याचे लक्ष्य ठेवा.
साखरेचे प्रमाण (Sugar): कोल्ड ड्रिंक्स, पॅकबंद ज्यूस आणि मिठाईमध्ये असलेल्या साखरेमुळे लठ्ठपणा आणि मधुमेहाचा धोका वाढतो, जे हृदयविकाराचे प्रमुख कारण आहेत.