नवजात बाळाच्या डोक्यावर पापुद्रे दिसणे अनेकदा सामान्य मानले जाते, पण तज्ज्ञांच्या मते, ही समस्या केवळ दिसायलाच वाईट नाही, तर ती बाळाच्या त्वचेच्या आरोग्याकडे दुर्लक्ष केल्याचे लक्षण असू शकते. वैद्यकीय भाषेत ज्याला 'क्रेडल कॅप' (Cradle Cap) म्हणतात, त्याकडे वेळीच लक्ष न दिल्यास बुरशीजन्य संसर्ग (fungal infection) आणि इतर त्वचेच्या समस्या वाढू शकतात. त्यामुळे, याकडे दुर्लक्ष करणे बाळासाठी धोकादायक ठरू शकते.
डॉ. प्रफुल्ल वाळके यांच्या मते, बाळाच्या डोक्यावर पापुद्रे होण्याचे एक प्रमुख कारण म्हणजे जन्मानंतरही शरीरात सक्रिय असणारे हार्मोन्स. यामुळे त्वचेत अतिरिक्त तेल तयार होते आणि त्वचेच्या मृत पेशी एकत्र येऊन तेलाचा थर जमा करतात. जर डोक्याची योग्य प्रकारे नियमित स्वच्छता केली नाही, तर हा थर वाढत जातो आणि पापुद्र्यांचे रूप घेतो. अनेकदा पालक योग्य पद्धतीने स्वच्छता करत नाहीत, ज्यामुळे ही समस्या वाढते.
बरेचदा पालक पापुद्रे घालवण्यासाठी घरगुती उपाय, जसे की खोबरेल तेल किंवा बदामाच्या तेलाचा वापर करतात. हे उपाय पापुद्रे मऊ करण्यास मदत करतात, पण ही समस्या मुळापासून दूर करत नाहीत.
चुकीच्या पद्धतीने तेल वापरल्यास समस्या वाढू शकते. जास्त तेल वापरल्यास तेलाचा थर डोक्यावर जमा होतो, ज्यामुळे बुरशी वाढण्याची शक्यता असते.
फक्त तेल वापरणे पुरेसे नाही. तेलाने मऊ झालेले पापुद्रे योग्य पद्धतीने स्वच्छ करणेही महत्त्वाचे आहे.
जर बाळाच्या डोक्यावरील पापुद्रे वाढत असतील, त्यातून दुर्गंध येत असेल, किंवा पापुद्र्यासोबत त्वचा लाल आणि सुजलेली दिसत असेल तर तात्काळ बालरोगतज्ज्ञांचा (pediatrician) सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
डॉक्टर योग्य औषध किंवा शॅम्पूचा सल्ला देतील, जेणेकरून ही समस्या मुळापासून दूर होईल. लक्षात ठेवा, बाळाची त्वचा नाजूक असते. योग्य काळजी घेणे आणि कोणत्याही लहान समस्येकडे दुर्लक्ष न करणे हेच बाळाच्या चांगल्या आरोग्याची गुरुकिल्ली आहे.