आजच्या धावपळीच्या जीवनात यशस्वी होण्यासाठी आणि दिवसभर उत्साही राहण्यासाठी सकाळी लवकर उठण्याचा सल्ला दिला जातो. मात्र, रात्री उशिरापर्यंत मोबाईल पाहणे आणि कामाचा ताण यामुळे अनेकांसाठी सकाळी उठणे एक मोठे आव्हान ठरते. जर तुम्हालाही ही सवय लावायची असेल, तर काही सोप्या टिप्स तुमच्यासाठी अत्यंत उपयुक्त ठरू शकतात.
सकाळी लवकर उठणे हे केवळ एक काम नाही, तर ती एक सवय आहे जी तुमचे मानसिक आणि शारीरिक आरोग्य सुधारते. यामुळे तुम्हाला स्वतःसाठी वेळ मिळतो, ज्यामुळे दिवसाची सुरुवात सकारात्मक आणि ऊर्जावान होते.
दिवसभर मन प्रसन्न आणि सकारात्मक राहते.
स्मरणशक्ती आणि एकाग्रता वाढण्यास मदत होते.
अनेक गंभीर आजारांचा धोका कमी होतो.
त्वचा चमकदार आणि निरोगी दिसू लागते.
दिवसभराची कामे वेळेवर पूर्ण करण्यासाठी अतिरिक्त ऊर्जा मिळते.
सकाळी लवकर उठण्याचे रहस्य रात्री लवकर झोपण्यात दडले आहे. शरीराची नैसर्गिक घड्याळ (Circadian Rhythm) आपल्याला सकाळी उठण्यासाठी मदत करते, पण आधुनिक गॅजेट्स आणि कृत्रिम प्रकाशामुळे झोपेचे हार्मोन्स प्रभावित होतात. त्यामुळे लवकर झोपण्यासाठी खालील गोष्टी करा:
गॅजेट्स दूर ठेवा: झोपण्यापूर्वी किमान एक तास मोबाईल, टीव्ही आणि लॅपटॉप स्वतःपासून दूर ठेवा. यातून निघणारा निळा प्रकाश (Blue Light) झोपेमध्ये अडथळा आणतो.
हलका आहार घ्या: रात्री जड जेवण टाळा, कारण ते पचायला जास्त वेळ लागतो आणि झोप लागत नाही. जेवणानंतर थोडं चालल्याने पचनक्रिया सुधारते.
शांत वातावरण तयार करा: झोपताना खोलीत शांतता आणि अंधार असेल याची खात्री करा. यामुळे गाढ झोप लागण्यास मदत होते.
सुरुवातीला लवकर झोपणे कठीण वाटू शकते. अशा वेळी ताण न घेता खालील उपाय करून पाहा:
रात्री झोपण्यापूर्वी केशर किंवा जायफळ घातलेले कोमट दूध प्या.
कॅमोमाइल (Chamomile) सारखा हर्बल चहा घेतल्याने मन शांत होते.
झोपण्यापूर्वी काही वेळ प्राणायाम किंवा फक्त आपल्या श्वासावर लक्ष केंद्रित केल्याने ताण कमी होतो.
स्नूझ बटण टाळा: अलार्म वाजताच उठून बसा. स्नूझ (Snooze) केल्याने पुन्हा गाढ झोप लागत नाही आणि आळस वाढतो.
अलार्म दूर ठेवा: मोबाईल किंवा अलार्म घड्याळ स्वतःपासून दूर ठेवा, जेणेकरून ते बंद करण्यासाठी तुम्हाला उठून जावे लागेल. यामुळे तुमची झोप उडेल.
ताजी हवा घ्या: उठल्यावर लगेच बाल्कनी किंवा खिडकीत जाऊन ताजी हवा घ्या, एक ग्लास पाणी प्या आणि थंड पाण्याने चेहरा धुवा. यामुळे त्वरित ताजेतवाने वाटते.
कोणतीही सवय लावण्यासाठी मानसिक तयारी अत्यंत आवश्यक आहे. तुम्ही स्वतःला सकाळी लवकर उठण्यासाठी एक ठोस कारण द्या, जसे की व्यायाम, योगा, अभ्यास किंवा एखादा छंद जोपासणे. ज्याप्रमाणे विमान पकडण्यासाठी किंवा महत्त्वाच्या परीक्षेसाठी तुम्ही अलार्मच्या आधीच उठता, त्याचप्रमाणे तुमच्या सुप्त मनाला (Subconscious Mind) लवकर उठण्यासाठी तयार करा. सुरुवातीला काही दिवस त्रास होईल, पण एकदा का ही सवय लागली की तुमचे आरोग्य आणि उत्पादकता (Productivity) दोन्ही सुधारेल.