वर्षा फडके-आंधळे, माहिती उपसंचालक (वृत्त)
सरदार वल्लभभाई पटेल यांची जयंती राष्ट्रीय एकता दिवस म्हणून साजरी केली जाते. यंदाची 150 वी जयंती असल्यामुळे राष्ट्रीय एकता दिवस विशेष स्वरूपात साजरा केला जाणार आहे.
भारताचे लोहपुरुष सरदार वल्लभभाई पटेल यांच्या जयंतीनिमित्त दरवर्षी 31 ऑक्टोबर रोजी राष्ट्रीय एकता दिवस साजरा केला जातो. या वर्षी त्यांच्या 150 व्या जयंतीच्या निमित्ताने हा दिवस विशेष उत्साह आणि भव्य स्वरूपात साजरा केला जाणार आहे. हा दिवस भारताच्या एकता, अखंडता आणि राष्ट्रीय एकजुटतेचे प्रतीक असून, 562 संस्थान एकत्रित येऊन आधुनिक भारताची पायाभरणी करणार्या सरदार पटेलांच्या अद्वितीय कार्याला अभिवादन केले जाणार आहे. या वर्षीचा उत्सव गुजरातमधील नर्मदा जिल्ह्यातील एकतानगर येथे आयोजित केला जाणार आहे. हे ठिकाण ‘विविधतेत एकता’ या भारताच्या संकल्पनेचे प्रतीक म्हणून निवडले गेले आहे. या सोहळ्याचे मुख्य आकर्षण म्हणजे केंद्रीय सशस्त्र पोलीस दल, राज्य पोलीस दल आणि राष्ट्रीय कॅडेट कोर (एनसीसी) यांच्या सहभागाने आयोजित भव्य परेड आणि सांस्कृतिक उत्सव असेल.
या परेडमध्ये सीमा सुरक्षा बल, केंद्रीय राखीव पोलीस दल, केंद्रीय औद्योगिक सुरक्षा बल, भारत-तिबेट सीमा पोलीस, सशस्त्र सीमा बल तसेच आसाम, त्रिपुरा, ओडिशा, छत्तीसगड, मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र, पंजाब, जम्मू आणि काश्मीर, केरळ आणि आंध्र प्रदेश या राज्यांच्या पोलीस दलांचा सहभाग असेल. घोडदळ आणि उंटदळाचे संच, स्वदेशी जातींच्या श्वानांचे कौशल्य प्रदर्शन, मार्शल आर्ट सादरीकरणे आणि शस्त्रविरहित युद्ध कौशल्याचे प्रात्यक्षिके या परेडची शोभा वाढवतील.
महिला सक्षमीकरणावर विशेष भर देत पंतप्रधानांना दिल्या जाणार्या गार्ड ऑफ ऑनरचे नेतृत्व एक महिला अधिकारी करतील. महिला मार्शल आर्ट आणि युद्ध कौशल्य सादर करतील. राष्ट्रीय सुरक्षेत विशेष योगदान दिले आहे असे रामपूर हाऊंड आणि मुधोल हाऊंड या स्वदेशी श्वान जाती आपली कौशल्ये सादर करतील. विशेष म्हणजे, अखिल भारतीय पोलीस श्वान स्पर्धेत विजेती ठरलेली ‘मुधोल हाऊंड रिया’ या वर्षीच्या परेडमध्ये डॉग स्क्वॉडचे नेतृत्व करेल. याशिवाय गुजरात पोलिसांचे घोडदळ, आसाम पोलिसांचा मोटारसायकल डेअरडेव्हिल शो, उंटदळ आणि उंट बँड तसेच कॅडेटस् आणि शालेय बँड ‘एकतेतच शक्ती आहे’ हा संदेश देत परेडमध्ये सहभाग घेतील.
भारतीय वायुदलाच्या सूर्यकिरण टीमकडून सादर होणारा भव्य एअर शो या परेडच्या भव्यतेत आणखी भर घालेल. परेडमध्ये विविध राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेश यांचे संचलन ‘विविधतेत एकता’ या विषयाचे दर्शन घडवतील. या संचलनात राष्ट्रीय सुरक्षा गार्ड, राष्ट्रीय आपत्ती प्रतिसाद दल यांसह गुजरात, जम्मू आणि काश्मीर, अंदमान-निकोबार बेटे, मणिपूर, महाराष्ट्र, छत्तीसगड, उत्तराखंड आणि पुद्दुचेरी या राज्यांचाही संचलनात समावेश असेल. यासह बीएएफ, सीआरपीएफ, सीआयएसएफ, एसएसबी, दिल्ली पोलीस आणि विविध राज्य पोलीस दलांचे ब्रास बँड कार्यक्रमाच्या उत्सवी वातावरणात अधिक रंग भरतील. या परेडमध्ये सीआयपीएफचे 5 शौर्यचक्र विजेते आणि बीएसएफचे 16 वीरता पदक विजेत्यांना सन्मानित केले जाईल. या शूर जवानांनी नक्षलविरोधी आणि दहशतवादविरोधी मोहिमांमध्ये, तसेच पश्चिम सीमेवरील ‘ऑपरेशन सिंदूर’दरम्यान अद्वितीय धैर्य आणि पराक्रमाचे प्रदर्शन घडविले आहे.
परेडसोबतच भारत सरकारच्या संस्कृती मंत्रालयाद्वारे आयोजित सांस्कृतिक कार्यक्रमात 900 कलाकार भारतीय शास्त्रीय नृत्यांचे सादरीकरण करतील, ज्यातून भारताची समृद्ध सांस्कृतिक परंपरा आणि विविधतेतील सौंदर्य अधोरेखित होईल. राष्ट्रीय एकता दिनाचे उद्दिष्ट नागरिकांमध्ये राष्ट्रीय एकता, सौहार्द आणि देशभक्तीची भावना द़ृढ करणे हे आहे. हा उत्सव प्रत्येक भारतीयाला या मूल्यांचा स्वीकार करण्यासाठी आणि देशाच्या ऐक्याच्या भावनेला बळ देण्यासाठी प्रेरित करतो. 1 ते 15 नोव्हेंबर 2025 या कालावधीत एकतानगर येथे ‘भारत पर्व’ आयोजित करण्यात येईल. या पर्वात संपूर्ण भारतातील सांस्कृतिक सादरीकरणे आणि खाद्य महोत्सव आयोजित केला जाईल, ज्यामध्ये देशाच्या विविध परंपरांचा संगम पाहायला मिळेल. या पर्वाचा समारोप 15 नोव्हेंबर रोजी भगवान बिरसा मुंडा यांच्या जयंतीनिमित्त विशेष कार्यक्रम आयोजित करून केला जाईल.
