मुंबई : स्क्रीन टाईम कमी करणे म्हणजे मोबाईल, टॅबलेट, कॉम्प्युटर किंवा टीव्ही पाहण्यात घालवलेला वेळ कमी करणे. सध्याच्या डिजिटल युगात हे एक मोठे आव्हान आहे. तुम्हाला खरोखरच तुमचा स्क्रीन टाईम कमी करायचा असेल, तर पुढील काही सोपे आणि प्रभावी मार्ग तुम्हाला मदत करू शकतात.
सध्याची सवय ओळखा : तुम्ही दररोज किती वेळ स्क्रीनसमोर घालवता हे तपासा. फोनमध्ये डिजिटल वेलबिंग किंवा तत्सम अॅप्स ही आकडेवारी देतात.
वास्तववादी लक्ष्य ठेवा : एकदम जास्त स्क्रीन टाईम कमी करण्याचा प्रयत्न करण्याऐवजी दररोज 15 ते 30 मिनिटे कमी करण्याचे छोटे लक्ष्य ठेवा.
ट्रॅकिंग करा : तुम्ही तुमचा स्क्रीन टाईम ट्रॅक करण्यासाठी अॅप्स किंवा डायरीचा वापर करू शकता.
नोटिफिकेशन्स बंद करा : आवश्यक नसलेल्या अॅप्सचे (उदा. गेम्स, शॉपिंग अॅप्स) नोटिफिकेशन्स बंद करा. यामुळे प्रत्येक वेळी फोन वाजल्यावर तो तपासण्याची सवय मोडेल.
सोशल मीडिया डिटॉक्स : ज्या अॅप्सवर तुम्ही जास्त वेळ घालवता, त्यांचा वापर मर्यादित करण्यासाठी अॅपलिमिट वैशिष्ट्य वापरा.
फोन दूर ठेवा : झोपण्यापूर्वी फोन दुसर्या खोलीत किंवा तुमच्या आवाक्याबाहेर ठेवा. गजर अर्थात अलार्मसाठी पारंपरिक घड्याळाचा वापर करा.
जेवणाचे नियम : जेवणाच्या वेळी किंवा कुटुंबासोबत गप्पा मारताना मोबाईलला हात लावणार नाही, असा नियम करा.
बेडरूम नो स्क्रीन झोन : झोपण्यापूर्वी किमान एक तास आधी सर्व स्क्रीन (मोबाईल, टीव्ही) बंद करा. स्क्रीनचा निळा प्रकाश (ब्ल्यू लाईट) झोपेच्या गुणवत्तेवर परिणाम करतो.
स्क्रीन फ्री तास : दररोज एक निश्चित वेळ (उदा. संध्याकाळी 6 ते 7) ठरवा, ज्या वेळेत तुम्ही स्क्रीनचा वापर करणार नाही.
छंद जोपासा : स्क्रीनसमोर वेळ घालवण्याऐवजी, जुने छंद किंवा नवीन अॅक्टिव्हिटी सुरू करा (उदा. वाचन, चित्रकला, बागकाम, स्वयंपाक).
व्यायाम : बाहेर फिरायला जा, धावणे किंवा सायकलिंग करा. शारीरिक क्रियाकलाप (फिजिकल अॅक्टिव्हिटी) मूड सुधारण्यास मदत करतात.
सामाजिक संवाद : मित्रांना किंवा कुटुंबातील सदस्यांना भेटून बोला. यामुळे प्रत्यक्ष संवाद वाढेल.
पोमोडोरो पद्धत वापरा : काम करताना ठरावीक वेळेसाठी (उदा. 25 मिनिटे) पूर्ण लक्ष केंद्रित करून काम करा आणि नंतर एक छोटी विश्रांती (5 मिनिटे) घ्या. विश्रांतीदरम्यान फोन पाहण्याऐवजी उठून चाला.
मल्टिटास्किंग टाळा : काम करताना कामाच्या स्क्रीनवरच लक्ष केंद्रित करा आणि अनावश्यक टॅब्स किंवा अॅप्स बंद ठेवा. हे सोपे बदल तुमच्या दैनंदिन जीवनात हळूहळू लागू केल्यास तुम्ही नक्कीच तुमचा स्क्रीन टाईम कमी करू शकता आणि जीवनातील इतर महत्त्वाच्या गोष्टींना अधिक वेळ देऊ शकता.